لانولین (lanolin) یا چربی پشم، ماده ای غلیظ و چسبناک است که توسط غدد چربی گوسفند ترشح میشود و به حفظ رطوبت و خشک نگه داشتن پوشش پشم گوسفند کمک می کند. این ماده از پشم گوسفند استخراج شده و به دو فرم روغن مایع لانولین و موم جامد لانولین قابل تهیه است. لانولين غالباً به اشتباه و برای بیش از ۱۵۰ سال در فارماکوپهها چربی پنداشته می شد در حالی که فاقد گلیسرید و در حقیقت از موم ها است. چربی پشم به دلیل خاصیت مرطوب کنندگی و ایجاد لایه محافظ روی پوست، در صنعت آرایشی بهداشتی بسیار کاربرد دارد. از جمله این کاربرد ها می توان به محصولات مراقبت از پوست، مو، ناخن، و حتی محصولات مخصوص نوزادان و اصلاح اشاره کرد. لانولین در دو نوع بی آب و آبدار موجود است. لانولین بی آب غلیظ و کاملاً چسبنده یا چسبنده است، در حالی که به لانولین آبدار آب اضافه شده است تا رقیقتر شود. بدون آب بیشتر در محصولات آرایشی خانگی استفاده می شود.
نام های دیگر لانولین چیست؟
نام علمی لانولین Adeps lanae یا Lanolinum است. این نام ها در زمینه های علمی و تجاری برای اشاره به این ماده چرب طبیعی که از پشم گوسفند استخراج میشود، استفاده میشوند. چربی پشم ، واکس پشم، موم پشم، اکتیول (نام تجاری) از دیگر نام های متداول هستند. همچنین، بسته به خلوص یا شکل فرآوریشده، ممکن است با نامهای زیر نیز شناخته شود:
- Lanolin Anhydrous: برای اشاره به لانولین بدون آب.
- Hydrous Lanolin: برای لانولین حاوی آب.
منابع لانولین چیست؟
لانولین عمدتاً از منابع زیر به دست می آید:
- پشم گوسفند:
اصلی ترین منبع لانولین پشم گوسفند است. لانولین بهطور طبیعی به عنوان یک ماده چرب بر روی پشم گوسفند وجود دارد که از پوست و پشم آنها در برابر رطوبت و شرایط محیطی محافظت می کند.
- فرایند استخراج: پس از چیدن پشم، آن را شستشو داده و لانولین به صورت جداگانه استخراج می شود.
- محصولات جانبی صنایع پشم:
در فرآیند تولید پارچه های پشمی یا نمد، لانولین به عنوان یک محصول جانبی جدا شده و تصفیه می شود. - لانولین مصنوعی (Synthetic Lanolin):
برخی تولید کنندگان از مواد شیمیایی یا ترکیبات گیاهی مشابه برای تقلید از خواص لانولین طبیعی استفاده می کنند که معمولاً برای مصارف گیاه خواری یا وگان مناسب است.
لانولین طبیعی یک ماده تجدید پذیر و دوستدار محیط زیست محسوب می شود، زیرا به گوسفند آسیبی نمی زند و در حین چرخه طبیعی پشم چینی به دست می آید.
فواید لانولین برای پوست
لانولین به دلیل ساختار طبیعی خود، به پوست کمک میکند تا رطوبت را به طور مؤثر حفظ کند و از خشکی و ترکخوردگی آن جلوگیری نماید. این ماده به عنوان یک مرطوبکننده عالی شناخته میشود که شبیه به ساختار چربی های پوست انسان است، به همین دلیل به سرعت جذب می شود و احساس چربی اضافی روی پوست ایجاد نمی کند. مطالعات نشان دادهاند که چربی پشم به طور عمده واکنش های آلرژیک ایجاد نمیکند، اگرچه برخی از افراد ممکن است به آن حساسیت نشان دهند. این امر بیشتر به کیفیت و خلوص لانولین مورد استفاده بستگی دارد.
کاربردهای لانولین در صابون سازی
کاربرد لانولین در صابون چیست؟ لانولین به عنوان یک امولینت (نرمکننده) و امولسیون ساز (Emulsifier) قدرتمند با خاصیت جذب آب بالا، در صابون سازی مورد توجه قرار گرفته است. این ویژگی ها باعث میشود که صابون های حاوی چربی پشم نه تنها کف مناسبی تولید کنند، بلکه به حفظ رطوبت طبیعی پوست کمک کنند. چربی پشم با تشکیل یک شبکه محافظ روی پوست، مانع از دست رفتن آب می شود و در نتیجه پوست نرم و مرطوب باقی می ماند. به دلیل این خاصیت ها، لانولین در صابون سازی یک انتخاب ایدهآل برای تولید صابون هایی با خاصیت مرطوب کنندگی و تغذیه پوست است.
کاربرد های لانولین بسیار گسترده است و شامل انواع محصولات بهداشتی، آرایشی، و درمانی می شود. فهرست زیر کاربرد های اصلی لانولین را ارائه می دهد:
- کرمهای دور چشم: برای مرطوب سازی و کاهش چین و چروک.
- داروی هموروئید: بهعنوان تسکین دهنده و محافظ پوست.
- بالم لب: برای ترمیم و نرم کردن لب های خشک و ترک خورده.
- لوسیون و کرم برای پوست خشک: بهعنوان مرطوب کننده و نرم کننده قوی.
- آرایش و پاک کننده های آرایش: برای حفظ رطوبت و محافظت از پوست.
- شامپو های دارویی: برای درمان شوره و خشکی پوست سر.
- موم سبیل: برای حالت دهی و مراقبت از موهای صورت.
- کرم های موبر: برای جلوگیری از تحریک پوست پس از اپیلاسیون.
- روغن بچه: برای نرم کنندگی و محافظت از پوست حساس نوزادان.
- کرم راش پوشک: برای پیشگیری و درمان التهاب ناشی از پوشک.
- کرم های ترک پاشنه و دست: جهت ترمیم ترک های عمیق و خشکی شدید.
- پماد های درمانی: برای تسریع بهبود زخم ها و جراحات سطحی.
- وازلین و محصولات مشابه: به عنوان جایگزین طبیعی و نرم کننده.
- ماسک های مو: برای تغذیه و نرم کردن مو های خشک و آسیب دیده.
آیا چربی پشم مضر است؟
عوارض لانولین چیست؟ با وجود مزایای متعدد چربی پشم، بحث هایی در مورد پتانسیل کومدون زایی (ایجاد جوش) و آلرژن بودن آن وجود دارد. برخی مطالعات نشان دادهاند که لانولین ممکن است باعث تحریک پوست شود، اما این مشکل بیشتر به محتوای آفت کش ها و ناخالصی های موجود در محصولات مرتبط است. با این حال، تولید کنندگان معتبر تمایل دارند از فرم های خالص و کم آلرژن چربی پشم استفاده کنند که حاوی مقادیر بسیار کمی از مواد شیمیایی مضر است. همچنین، در صورتی که چربی پشم به عنوان بخشی از یک امولسیون مورد استفاده قرار گیرد، پتانسیل ایجاد جوش بسیار کم است و تأثیر منفی ندارد.
لانولین و تأثیر آن بر تیرگی پوست چیست؟ این ماده به طور مستقیم باعث تیرگی پوست نمی شود، اما انتخاب فرمولاسیون مناسب هنگام استفاده از آن در صابون سازی اهمیت بالایی دارد. استفاده بیش از حد لانولین یا ترکیب نادرست آن با سایر مواد ممکن است در برخی موارد، منافذ پوست را مسدود کرده و منجر به مشکلاتی مانند کدر شدن پوست شود. بنابراین، برای بهرهگیری از مزایای آن و جلوگیری از چنین مشکلاتی، رعایت تعادل در فرمولاسیون صابون و توجه به نوع پوست مصرفکننده ضروری است.
جایگزین های لانولین در کرم سازی
در فرمولاسیون کرم ها، برای جایگزینی لانولین که بهعنوان نرمکننده و مرطوب کننده استفاده می شود، گزینه های متنوعی وجود دارد. کره شی باتر و کره کاکائو به دلیل خواص مرطوب کنندگی و طبیعی بودن، جایگزین های محبوب هستند. اسکوالن (مشتقشده از گیاهان) و روغن جوجوبا نیز بهعنوان مرطوبکننده های سبک و غیرکومدونزا مورد استفاده قرار می گیرند. برای افرادی که به دنبال محصولات گیاهی هستند، موم سبزیجات مانند موم سویا می تواند انتخاب مناسبی باشد. هر یک از این مواد با توجه به نوع پوست و هدف فرمولاسیون میتوانند عملکرد مشابه یا حتی بهتری نسبت به لانولین داشته باشند.
نتیجهگیری
لانولین به عنوان یک ماده طبیعی و قدرتمند با کاربردهای گسترده در صابون سازی و محصولات مراقبت از پوست، به ویژه به دلیل خواص مرطوبکنندگی و محافظتی آن، همچنان یک گزینه عالی برای بهبود سلامت و زیبایی پوست است. با استفاده از چربی پشم در محصولات صابون، میتوان به حفظ نرمی و لطافت پوست کمک کرد و از خشکی و آسیبهای محیطی جلوگیری نمود.
سلام
لانولین برای مژه و ابرو هم خاصیتی داره؟
بله، لانولین میتواند برای مژه و ابرو ها مفید باشه. این ماده به دلیل خواص مرطوب کننده و نرمکنندگی اش برای مراقبت از موهای ظریف مانند مژه و ابرو استفاده میشود. در اینجا برخی از فواید لانولین برای مژه و ابرو ذکر شده:
تقویت و تغذیه: لانولین حاوی چربی ها و اسیدهای چرب طبیعی است که میتونه به تقویت تارهای مو کمک کند. استفاده منظم از آن باعث میشود مژهها و ابروها ضخیمتر و سالمتر به نظر برسند.
مرطوبکننده: لانولین با جلوگیری از تبخیر رطوبت طبیعی مو، به حفظ رطوبت و جلوگیری از خشکی کمک میکنه. این ویژگی برای مژه و ابرو های خشک و شکننده بسیار مفیده.
حفاظت از مو: لانولین یک لایه محافظ ایجاد میکنه که می تواند مژه و ابروها را از آسیبهای محیطی مانند آلودگی یا مواد شیمیایی آرایشی محافظت کند.
براق و نرمکننده: استفاده از لانولین باعث می شود مژه ها و ابروها نرمتر و براقتر به نظر برسند.
برای استفاده از لانولین، مقدار کمی از آن را با کمک یک برس تمیز (مانند برس ریمل تمیز) به آرامی روی مژهها و ابروها بزنید. البته، اطمینان حاصل کنید که لانولین به چشم وارد نشود، زیرا ممکن است باعث تحریک شود.
توجه: اگر پوست حساسی دارید، بهتر است ابتدا روی بخش کوچکی از پوست آن را تست کنید تا از عدم ایجاد حساسیت مطمئن شوید.