آبرسان ها (humectants) مواد محلول در آب با قابلیت جذب آب بالا هستند. آنها جاذب رطوبت (hygroscopic) هستند و بنابراین می توانند آب را از جو (اگر رطوبت اتمسفر بیشتر از 80 درصد باشد) و از اپیدرم زیرین (epidermis) جذب کنند. اگرچه مرطوب کننده ها ممکن است برای کمک به هیدراته کردن پوست، آب را از محیط بیرون بکشند، اما در شرایط کم رطوبت ممکن است آب را از اپیدرم و درم عمیق تر گرفته و در نتیجه خشکی پوست افزایش یابد. به همین دلیل، وقتی با مواد انسدادی (occlusives) ترکیب می شوند، بهتر عمل می کنند.
آبرسان ها نیز به دلایل زیادی افزودنی های محبوب برای مرطوب کننده های آرایشی (cosmetic moisturizers) هستند. آنها از تبخیر و ضخیم شدن محصول جلوگیری می کنند، که ماندگاری فرمولاسیون را افزایش می دهد، و برخی از مرطوب کننده ها به جلوگیری از رشد باکتری ها در محصولات کمک می کنند. آبرسان ها می توانند باعث بهبود تقریباً فوری بافت پوست شوند، زیرا آب را به داخل پوست می کشند و باعث تورم جزئی پوست می شوند. لایه شاخی (SC) (stratum corneum) که باعث می شود پوست صاف تر با چین و چروک کمتر احساس شود. آبرسان ها ، با القای تورم، می توانند به طور موقت احساس افزایش سفتی پوست را به کاربر القا کنند. نشان داده شده است که آبرسان ها با ایجاد تورم کراتینوسیت ها (keratinocytes)، و از بین بردن سد پوستی (skin barrier) با شل شدن سلول های SC بسته بندی شده، نفوذ سایر مواد را افزایش می دهند.
داروهای تجویزی مانند دیکلوفناک (Diclofenac)، نمونه‌هایی از آبرسان های معمول مورد استفاده عبارتند از گلیسیرین، سوربیتول، سدیم هیالورونات (sodium hyaluronate) (هیالورونیک اسید، اوره، پروپیلن گلیکول، آلفا هیدروکسی اسیدها (α-hydroxy acids) و قندها.
تفاوت آبرسان و مرطوب کننده چیست؟
تمیز تفاوت آبرسان و مرطوب کننده در صابون سازی و دیگر محصولات آرایشی و بهداشتی بسیار اهمیت دارد.
آبرسان (Humectant= Hydrator):
ترکیباتی هستند که از محیط اطراف ملکول های آب را جذب می کنند. آبرسان سازگار با پوست های چرب و مستعد آکنه هستند. آبرسان فاقد روغن و بر پایه آب می باشد نظیر هیالورونیک اسید و گلیسرین.
مرطوب کننده ها (Moisturizing):
سد محافظتی بر روی پوست ایجاد می کنند و مانع تبخیر آب و خشک شدن پوست می شوند.
مرطوب کننده ها شامل emollient و occlusive هستند:
امولینت (Emollient):
امولینت ها موادی هستند که به محصولات آرایشی-بهداشتی افزوده می شوند تا پوست را نرم و لطیف کنند، التهاب و خارش پوست را کاهش دهند و عمدتاً از لیپیدها و روغن تشکیل شده اند. عملکرد آن ها با پر کردن فضاهای خالی بین کُرنئوسیت های (سلول های لایه شاخی اپیدرم) در حال پوسته ریزی است تا سطحی هموار ایجاد کنند. نرم کننده ها با افزایش چسبندگی بین سلول ها، باعث صاف شدن لبه های پیچ خورده ی کُرنئوسیت های مجزا شده و سطحی یکنواخت با اصطکاک کمتر و شکست نور بیشتر فراهم می کنند. بیشتر نرم کننده ها به عنوان مواد اِنسِدادی (مسدود کننده ی رطوبت) عمل می کنند، اما برخی خاصیت مرطوب کنندگی (جذب رطوبت) و همچنین ویژگی های ضدالتهابی و تسکین دهنده ی خارش را نیز دارا هستند.
این مواد با دارا بودن ترکیباتی مانند انواع کره ها (مانند کره شی)، روغن های طبیعی، استرها، لیپیدها و اسیدهای چرب، نه تنها برای انواع پوست مناسب اند، بلکه به ویژه برای پوست های حساس و خشک انتخاب ایده آلی محسوب می شوند. لانولین، روغن معدنی، روغن گلرنگ، پترولاتوم و همچنین اسیدهای چرب اشباع شده با زنجیره بلند مانند اسیدهای استئاریک، لینولئیک، لینولنیک، اولئیک و لوریک، نمونه هایی از ترکیباتی هستند که هم اثر امولینت دارند و هم به عنوان مواد اِنسِدادی عمل می کنند. افزون بر این، الکل های چرب نیز به طور رایج در فرمولاسیون نرم کننده ها به کار می روند. این ترکیبات با حفظ رطوبت و تقویت سد پوستی، به بهبود بافت پوست و کاهش تحریک پذیری آن کمک شایانی می کنند.
اِنسِدادی (Occlusive):
ایجاد کننده سد فیزیکی بر روی پوست شامل وازلین، روغن معدنی، سیلیکون، dimethicone، موم ها و لانولین. مناسب برای پوست های بسیار خشک، irritated، دارای اگزما. برای استفاده در روزهای بسیار سرد و خشک مناسب است.
