💎 فهرست مطالب
در این مقاله به بررسی جامع یکی از رنگدانههای پرکاربرد در صنعت آرایشی و بهداشتی، یعنی کروم هیدروکسید سبز، میپردازیم. این ماده که با نامهای دیگری چون CI 77289 و Pigment Green 18 نیز شناخته میشود، نقش مهمی در ایجاد رنگ سبز در محصولات متنوع ایفا میکند. درک ماهیت، کاربردها، مقررات و ملاحظات ایمنی مرتبط با این رنگدانه، برای تولیدکنندگان و مصرفکنندگان به یک اندازه حائز اهمیت است.
این مقاله با هدف ارائه اطلاعات دقیق و مستند بر اساس منابع موجود، به تشریح جنبههای مختلف کروم هیدروکسید سبز میپردازد و تلاش میکند تا با ساختاری منظم و استفاده از عناصر بصری مانند فهرستها و جداول، درک عمیقتری از این ماده در بستر صنعت آرایشی و بهداشتی فراهم آورد. تمرکز بر جزئیات مقررات ایمنی در اتحادیه اروپا و ایالات متحده، از جمله نکات کلیدی است که به افزایش اعتبار و سودمندی این مقاله کمک خواهد کرد.
کروم هیدروکسید سبز چیست؟
کروم هیدروکسید سبز یک رنگدانه سبز است. این ماده یک رنگ اولیه (straight color) محسوب میشود؛ به این معنی که با هیچ ماده دیگری مخلوط یا از نظر شیمیایی واکنش داده نشده است و به صورت “همانطور که هست” در محصول ظاهر میشود. همچنین به عنوان یک رنگدانه نامحلول توصیف شده است که از فلز کروم ساخته میشود. فرمول شیمیایی آن Cr(HO)3.nH2O است و وزن مولکولی آن ممکن است بسته به درجه آبپوشی (هیدراتاسیون) تغییر کند.
کروم هیدروکسید سبز از منابع معدنی سنتز میشود. به دلیل اینکه این ترکیبات از زمین به دست میآیند، ممکن است حاوی مقادیر ناچیزی از فلزات سنگین باشند. این مسئله اهمیت مقررات و استانداردها را برای اطمینان از ایمنی استفاده در محصولات آرایشی و بهداشتی پررنگتر میکند.
این ماده با چندین نام دیگر نیز شناخته میشود، از جمله:
- CI 77289
- Chromic Oxide Hydrated
- Chromium(III) Hydroxide
- Pigment Green 18
- Hydrated Chromium Oxide
- Hydrated Chromium Sesquioxide
- C.I. PIGMENT GREEN 18
- CHROMIUM TETRAHYDRATE GREEN PIGMENT
- Aqua Green
این تنوع نامگذاری ممکن است در لیست ترکیبات محصولات مختلف دیده شود، اما همه به یک ماده واحد اشاره دارند.
از نظر فیزیکی، کروم هیدروکسید هیدرات (که به آن کروم (III) هیدروکسید هیدرات نیز گفته میشود) به صورت پودر آبی تا سبز یا ذرات سیاه ظاهر میشود. این ماده در آب اصلاً حل نمیشود و به عنوان یک رنگدانه قابل پخش در روغن (oil-dispersible pigment) پیشنهاد شده است.
نقش کروم هیدروکسید سبز در فرمولاسیونهای آرایشی و بهداشتی

کاربرد اصلی و تعریف شده کروم هیدروکسید سبز در محصولات آرایشی و بهداشتی، ایجاد رنگ است. این ماده رنگ سبز را به محصولات میبخشد. به عنوان یک رنگدانه، به فرمولاسیونها افزوده میشود تا ظاهر بصری آنها را بهبود بخشد و طیف رنگی مورد نظر را ایجاد کند.
این رنگدانه در طیف گستردهای از محصولات آرایشی و بهداشتی کاربرد دارد:
- آرایش (Makeup)
- محصولات رنگآمیزی مو (Hair coloring products)
- محصولات پاککننده (Cleansing products)
- محصولات حمام (Bath products)
- لاک ناخن (Nail polish)
- محصولات مراقبت از پوست (Skin care products)
این کاربردها نشاندهنده تطبیقپذیری این رنگدانه در انواع مختلف فرمولاسیونها، از محصولاتی که روی پوست باقی میمانند (مانند آرایش و محصولات مراقبت از پوست) تا محصولاتی که شسته میشوند (مانند پاککنندهها و محصولات حمام)، است. استفاده از آن در محصولات رنگآمیزی مو نیز به صورت خاص ذکر شده است، اگرچه منابع به نوع خاصی از رنگ مو که از آن استفاده میشود اشاره نمیکنند (مانند موقت، نیمه دائم یا دائم). در زمینه آرایش چشم نیز کاربرد دارد.
در یک مثال فرمولاسیون اسکراب لایهبردار صورت، کروم هیدروکسید سبز در فاز E به همراه پودر پلیاتیلن و روغن سبوس برنج ذکر شده است. این نشان میدهد که میتواند به عنوان بخشی از مرحله نهایی ترکیب مواد در یک فرمولاسیون پیچیدهتر استفاده شود. فرآیند تولید این اسکراب شامل گرم کردن فازهای مختلف (A و B) تا دماهای مشخص، مخلوط کردن آنها، خنک کردن، و سپس افزودن فازهای دیگر (C, D, E) در دماهای پایینتر است تا همگن شود. این مثال عملی نحوه گنجاندن این رنگدانه را در یک محصول مشخص نشان میدهد.
ایمنی و مقررات: چارچوب نظارتی کروم هیدروکسید سبز
ایمنی مواد اولیه آرایشی و بهداشتی، از جمله رنگدانهها، تحت نظارت دقیق نهادهای قانونی در سراسر جهان قرار دارد. کروم هیدروکسید سبز نیز از این قاعده مستثنی نیست و مقررات خاصی برای اطمینان از استفاده ایمن آن وجود دارد.
مقررات در ایالات متحده (FDA):
سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) کروم هیدروکسید سبز را به عنوان یک افزودنی رنگی تایید شده لیست کرده است که از گواهینامه دستهای معاف است. این بدان معنی است که هر دسته تولید شده نیازی به گواهینامه توسط آزمایشگاه FDA ندارد، اما همچنان باید مطابق با مشخصات سختگیرانه FDA باشد. FDA افزودنیهای رنگی را تنها پس از بررسی گسترده تمام دادههای ایمنی و انتشار مبنای تایید خود در Federal Register تأیید میکند.
کروم هیدروکسید سبز برای استفاده در رنگآمیزی محصولات آرایشی و بهداشتی و داروهای استعمال خارجی تأیید شده است. این شامل محصولاتی است که برای استفاده در ناحیه چشم در نظر گرفته شدهاند، به شرطی که با مشخصات FDA مطابقت داشته باشند. با این حال، استفاده از کروم هیدروکسید سبز در محصولاتی که برای لب در نظر گرفته شدهاند، مانند رژ لب و بالم لب، مجاز نیست. این محدودیت برای محصولاتی که ممکن است به راحتی بلعیده شوند، یک ملاحظه ایمنی مهم است.
همانطور که قبلاً ذکر شد، کروم هیدروکسید سبز از منابع معدنی سنتز میشود و ممکن است حاوی مقادیر ناچیزی از فلزات سنگین باشد. سطوح فلزات سنگین در کروم هیدروکسید سبز توسط FDA تنظیم میشود و مقادیر کمی که ممکن است در نهایت در محصولات آرایشی یا مراقبت شخصی وجود داشته باشد، خطری برای سلامت انسان ایجاد نمیکند.
یک نگرانی خاص مرتبط با ترکیبات کروم، وجود کروم ششظرفیتی (hexavalent chromium) است. کروم ششظرفیتی شکلی از کروم است که گاهی با اثرات نامطلوب سلامتی (به ویژه پس از استنشاق) مرتبط است. با این حال، کروم هیدروکسید سبز یک رنگدانه نامحلول است که از فلز کروم ساخته شده، و سطح کروم ششظرفیتی در آن توسط مشخصات سختگیرانه تعیین شده توسط FDA محدود میشود. این تنظیم دقیق سطوح ناخالصیها، یک لایه ایمنی حیاتی را برای مصرفکنندگان فراهم میکند. کروم (III) هیدروکسید حاوی کروم سهظرفیتی است، که شکلی از کروم است که به عنوان یک عنصر کمیاب ضروری در متابولیسم انسان عمل میکند.
شورای بررسی ترکیبات آرایشی (CIR) که در سال 1976 به عنوان یک برنامه مستقل بررسی ایمنی برای ترکیبات آرایشی تأسیس شد و شامل کارشناسان مستقل در درماتولوژی، سمشناسی، داروشناسی و دامپزشکی است، ارزیابی این ترکیب را به FDA محول کرده است. این محول کردن بررسی مطابق با مفاد رویههای CIR صورت گرفته است.
مقررات در اتحادیه اروپا (EU):
در اتحادیه اروپا، کروم هیدروکسید سبز با نام CI 77289 لیست شده است. این ماده در Directive Cosmetics اتحادیه اروپا (Annex IV, Part I) ذکر شده و میتواند در تمام محصولات آرایشی و مراقبت شخصی استفاده شود، به شرطی که عاری از یونهای کرومات (chromate ions) باشد. هنگام استفاده در محصولات آرایشی در اتحادیه اروپا، این ترکیب باید با نام CI 77289 نامگذاری شود. این نامگذاری استاندارد، شفافیت و امکان شناسایی برای مصرفکنندگان و نهادهای نظارتی را فراهم میکند.
محصولات رنگآمیزی مو در حال حاضر از جمله محصولات آرایشی هستند که به طور کامل مورد بررسی قرار گرفتهاند. از سال 2003، کمیسیون اروپا یک استراتژی جهانی برای ارزیابی ایمنی رنگدهندهها و رنگ مو در اروپا دنبال کرده است. بیش از 100 رنگدهنده موی مجزا پس از یک ارزیابی جامع توسط کمیته علمی ایمنی مصرفکنندگان (SCCS) کمیسیون اتحادیه اروپا ایمن در نظر گرفته شدهاند و برای استفاده در Annex III مقررات آرایشی EC مجاز هستند. اگرچه منبع به طور خاص بیان نمیکند که کروم هیدروکسید سبز توسط SCCS ارزیابی شده است، اما این بخش نشاندهنده رویکرد جامع اتحادیه اروپا در قبال ایمنی رنگدهندههای مو است.
به طور کلی، قوانین سختگیرانه اطمینان حاصل میکنند که محصولات آرایشی و مراقبت شخصی فروخته شده در اتحادیه اروپا برای استفاده مردم ایمن هستند. شرکتها، نهادهای نظارتی ملی و اروپایی مسئولیت مشترکی در حفظ ایمنی محصولات آرایشی دارند. ارزیابیهای دقیق ایمنی محصول توسط کارشناسان علمی واجد شرایط که شرکتها قانوناً موظف به انجام آنها هستند، تمام خطرات بالقوه، از جمله اختلالات غدد درونریز احتمالی، را پوشش میدهند. همچنین، آزمایش محصولات آرایشی بر روی حیوانات در اتحادیه اروپا از سال 2013 به طور کامل ممنوع شده است. صنعت در جایگزینهای آزمایش حیوانی سرمایهگذاری کرده است.
جدول زیر خلاصهای از وضعیت مقرراتی کروم هیدروکسید سبز در ایالات متحده و اتحادیه اروپا را ارائه میدهد:
| جنبه | ایالات متحده (FDA) | اتحادیه اروپا (EU) |
|---|---|---|
| نامگذاری استاندارد | Chromium Hydroxide Green, C.I. 77289 و نامهای دیگر | CI 77289 |
| وضعیت نظارتی | Permanently listed, exempt from certification | لیست شده در Annex IV, Part I Directive Cosmetics |
| محدودیتهای استفاده | استعمال خارجی شامل ناحیه چشم. مجاز نیست برای لب. | میتواند در تمام محصولات آرایشی و مراقبت شخصی استفاده شود. باید عاری از یونهای کرومات باشد. |
| بررسی ایمنی | ارزیابی شده توسط FDA. CIR ارزیابی را به FDA محول کرده است. | لیست شده در مقررات آرایشی EC. رنگدهندههای مو به طور جامع توسط SCCS ارزیابی میشوند. قوانین سختگیرانه برای ایمنی. |
| ملاحظات فلزات سنگین/کروم | سطوح فلزات سنگین و کروم ششظرفیتی توسط مشخصات FDA محدود میشود. کروم سهظرفیتی عنصر ضروری. | باید عاری از یونهای کرومات باشد. |
ملاحظات ایمنی و نگرانیهای بالقوه کروم هیدروکسید سبز
با وجود چارچوبهای نظارتی موجود، برخی منابع به نگرانیهای بالقوه مرتبط با کروم هیدروکسید سبز اشاره کردهاند. گروه کاری محیط زیست (EWG) در پایگاه داده Skin Deep® خود، دادههای مربوط به این ترکیب را “Good” ارزیابی کرده است. با این حال، این ماده در محصولات EWG VERIFIED® بدون توجیه کافی محدود (Restricted) است.
EWG فهرستی از نگرانیهای مرتبط با کروم هیدروکسید سبز را منتشر کرده است:
- جذب پوستی افزایش یافته (Enhanced skin absorption)
- محدودیتهای استفاده (بالا) (Use restrictions (high))
- ماندگاری و انباشت زیستی (متوسط) (Persistence and bioaccumulation (moderate))
- سمیت سیستم اندام غیر تولیدمثلی (کم تا متوسط) (Non-reproductive organ system toxicity (low_moderate))
- سمیت زیستمحیطی (کم) (Ecotoxicology (low))
- تحریک (پوست، چشم یا ریه) (کم) (Irritation (skin, eyes, or lungs) (low))
جزئیات مربوط به این نگرانیها بر اساس منابعی مانند مقررات دولتی، مطالعات حیوانی و ادبیات بررسی شده توسط همتایان آورده شده است. به عنوان مثال:
- محدودیتهای استفاده بالا به نقض محدودیتهای دولتی، محدودیتهای استفاده، غلظت یا تولید اشاره دارد.
- در مورد سرطان، IRIS آن را “غیر قابل طبقهبندی/بعید به عنوان سرطانزا در انسان” ذکر کرده است، در حالی که ادبیات بررسی شده توسط همتایان یک یا چند مطالعه موردی انسانی با یافتههای سرطان مبهم را نشان میدهند.
- سمیت سیستم اندام غیر تولیدمثلی بر اساس مطالعات حیوانی است که هیچ اثر نامطلوبی در دوزهای بالا نشان ندادهاند (طبق IRIS)، اما در طبقهبندی Environment Canada به عنوان “انتظار میرود سمی یا مضر باشد” و یک یا چند مطالعه حیوانی طبقهبندی شده به عنوان اثرات سمی در دوزهای متوسط (طبق EPA).
- سمیت زیستمحیطی و ماندگاری و انباشت زیستی بر اساس شک در مورد سمی بودن محیطی و انباشت زیستی در حیات وحش توسط Environment Canada است.
- تحریک (پوست، چشم، ریه) بر اساس شواهد محدود از تحریک چشم، پوست و ریه توسط European Chemicals Agency (ECHA) و مطالعات حیوانی نشاندهنده تحریک در دوزهای متوسط است.
- سمیت رشدی/تولیدمثلی بر اساس یک یا چند مطالعه حیوانی نشاندهنده اثرات در دوزهای متوسط است.
مهم است که توجه داشته باشید که EWG سیستم امتیازدهی خود را بر اساس رویکرد وزنی شواهد (weight-of-evidence) محاسبه میکند و امتیاز نهایی محصول، میانگین امتیازات ترکیبات نیست. امتیاز خطر از 1 تا 10، منعکسکننده خطرات شناخته شده و مشکوک مرتبط با ترکیبات است. امتیاز دسترسی به دادهها نیز تعداد مطالعات علمی موجود را منعکس میکند. برای کروم هیدروکسید سبز، دسترسی به دادهها “Good” ارزیابی شده است.
در مورد بارداری و شیردهی، دادههای محدودی در مورد استفاده از کروم هیدروکسید سبز در دسترس است. با این حال، دادههای محدود موجود نشان میدهد که هیچ خطر شناخته شدهای وجود ندارد. این اطلاعات برای مقاصد آموزشی ارائه شده و به عنوان مشاوره پزشکی، تشخیص یا درمان در نظر گرفته نشده است. همیشه توصیه میشود با ارائهدهنده مراقبتهای بهداشتی خود مشورت کنید.
همچنین، یک منبع به ملاحظات فرمولاسیون خاصی اشاره میکند، مانند اجتناب از استفاده از کروم هیدروکسید سبز در محصولاتی که حاوی اسید سیتریک هستند (مانند بمبهای حمام) به دلیل واکنش شیمیایی که رخ میدهد. این نکته نشاندهنده اهمیت دانش فرمولاسیون فراتر از ملاحظات ایمنی نظارتی عمومی است. استفاده از رنگدانه قابل پخش در روغن نیز یک نکته مهم برای فرمولاسیون است و توصیه میشود قبل از تولید در مقیاس کامل، یک دسته آزمایشی (pilot batch) تهیه شود و با یک شیمیدان آرایشی مشورت شود.
مثالهای محصولات حاوی کروم هیدروکسید سبز
منابع به چندین محصول اشاره کردهاند که ممکن است حاوی کروم هیدروکسید سبز باشند:
- Juice Beauty GREEN APPLE Brightening Gel Cleanser
- boscia Green Tea Oil-Free Moisturizer
- Juice Beauty GREEN APPLE Peel Full Strength
- Natasha Denona Chromium Liquid Eyeshadow
- Green Clean Makeup Removing Cleansing Balm
- Mini Green Clean Makeup Meltaway Cleansing Balm
- لوسیونهای خاص (certain lotions)
- صابون فرآیند گرم و سرد (Hot and cold process soap)
- آرایش چشم (eye make-up)
- اسکراب لایهبردار صورت (Exfoliating face scrub)
این لیست نشان میدهد که کروم هیدروکسید سبز واقعاً در انواع مختلفی از محصولات آرایشی و بهداشتی برای ایجاد رنگ سبز مورد استفاده قرار میگیرد.
چگونه مصرفکنندگان میتوانند اطلاعات بیشتری کسب کنند؟
در دنیای دیجیتال، اطلاعات فراوانی در مورد محصولات آرایشی و بهداشتی وجود دارد، اما تشخیص منابع قابل اعتماد میتواند دشوار باشد. پایگاههای داده ترکیبات آرایشی مانند COSMILE Europe در اروپا و Cosmetics Info در ایالات متحده منابع ارزشمندی برای مصرفکنندگان هستند. COSMILE Europe یک پایگاه داده اروپایی است که اطلاعات قابل اعتماد، تأیید شده و علمی در مورد تقریباً 30,000 ترکیب مورد استفاده در محصولات آرایشی ارائه میدهد. این پایگاه داده به مصرفکنندگان کمک میکند تا درک کنند چرا ترکیبات خاصی در محصولات آنها وجود دارند، چه خواصی دارند و موارد دیگر. Cosmetics Info نیز اطلاعات علمی و ایمنی در مورد ترکیبات آرایشی ارائه میدهد و به مقررات FDA و بررسیهای CIR ارجاع میدهد.
مقررات در حوزه محصولات آرایشی و بهداشتی، بهویژه در اتحادیه اروپا، این محصولات را جزو موارد بسیار دقیق مورد بررسی قرار گرفته قرار میدهد. این بررسیها و مقررات سختگیرانه به ایمنی مصرفکنندگان کمک میکنند.
خلاصه و نتیجهگیری
کروم هیدروکسید سبز (CI 77289) یک رنگدانه سبز است که به طور گسترده در محصولات آرایشی و بهداشتی از جمله آرایش، محصولات مراقبت از پوست، محصولات حمام، لاک ناخن و محصولات رنگآمیزی مو استفاده میشود. این ماده از منابع معدنی سنتز میشود و به عنوان یک رنگ اولیه طبقهبندی میشود.
ایمنی استفاده از کروم هیدروکسید سبز تحت نظارت دقیق نهادهایی مانند FDA در ایالات متحده و چارچوب نظارتی اتحادیه اروپا است. در ایالات متحده، این ماده یک افزودنی رنگی تایید شده برای استعمال خارجی است، از جمله در ناحیه چشم، اما برای استفاده در لب مجاز نیست. FDA سطوح فلزات سنگین و کروم ششظرفیتی را به شدت تنظیم میکند تا اطمینان حاصل شود که استفاده از آن ایمن است. در اتحادیه اروپا، CI 77289 مجاز است به شرطی که عاری از یونهای کرومات باشد.
با وجود تأییدیههای نظارتی، برخی منابع مانند EWG نگرانیهای بالقوهای را در مورد جذب پوستی، محدودیتهای استفاده، ماندگاری، سمیت زیستمحیطی و پتانسیل تحریک ذکر کردهاند. این نگرانیها بر اهمیت ادامه تحقیقات و پایبندی به بالاترین استانداردهای ایمنی در فرمولاسیون تأکید دارند.
در نهایت، کروم هیدروکسید سبز یک رنگدانه مؤثر و تحت نظارت است که نقش مهمی در زیبایی و تنوع محصولات آرایشی و بهداشتی ایفا میکند. درک مصرفکنندگان از لیست ترکیبات و دسترسی به منابع اطلاعاتی معتبر، به آنها کمک میکند تا انتخابهای آگاهانهتری داشته باشند. تولیدکنندگان نیز باید به دقت مقررات را رعایت کرده و ملاحظات فرمولاسیون خاص، مانند سازگاری با سایر ترکیبات مانند اسید سیتریک، را در نظر بگیرند تا از ایمنی و کارایی محصولات خود اطمینان حاصل کنند. با توجه به بررسیهای گسترده رنگدهندهها و مقررات سختگیرانه، محصولات حاوی این رنگدانه در چارچوب استفاده مجاز، ایمن در نظر گرفته میشوند.