اسانس بلسان پرو، که از رزین درخت Myroxylon balsamum (نام‌های دیگر: بلسان پرو، بلسان سیاه، بلسان هندوراس، روغن بلسان پرو) استخراج می‌شود، یکی از مواد اولیه ارزشمند در صنایع مختلف است. این درخت بومی آمریکای مرکزی است و عمدتاً در السالوادور رشد می‌کند. نام “بلسان پرو” گمراه‌کننده است، زیرا در گذشته این رزین از السالوادور به بندر کالائوی پرو حمل می‌شد و از آنجا به کشورهای دیگر صادر می‌گردید، که این تصور غلط را در مورد منشأ آن به وجود آورد.
ویژگی‌های بارز اسانس بلسان پرو
- روش استخراج: این اسانس معمولاً از طریق تقطیر با بخار آب از رزین خام درخت به دست می‌آید.
- رنگ و قوام: رنگ آن می‌تواند از زرد کم‌رنگ تا کهربایی کم‌رنگ، قهوه‌ای تیره، یا زرد تیره تا قهوه‌ای طلایی متغیر باشد. قوام آن نیز از رقیق تا بسیار غلیظ و چسبناک توصیف شده است.
- رایحه: اسانس بلسان پرو دارای رایحه‌ای شیرین و وانیلی است که با نت‌هایی از دارچین و میخک همراه است. این رایحه اغلب به عنوان گرم، عمیق، صمغی، کمی تند، و با ته رنگ‌های دودی و چوبی توصیف می‌شود.
- طبقه‌بندی نت رایحه: یک نت پایه است و به عنوان تثبیت‌کننده عالی در عطرسازی شناخته می‌شود.
فواید و کاربردهای اصلی اسانس بلسان پرو
- آروماتراپی: اسانس بلسان پرو به دلیل رایحه گرم، شیرین و صمغی‌اش در آروماتراپی ارزشمند است. این اسانس به آرامش احساسات، کاهش تنش عصبی و ایجاد فضایی آرام و دلپذیر کمک می‌کند. همچنین می‌تواند تنفس را در زمان گرفتگی مجاری تنفسی بهبود بخشد.
- مراقبت از پوست و مو: دارای خواص ضد التهابی، ضد باکتریایی و ضد قارچی است. می‌تواند پوست تحریک شده را تسکین داده، التهاب را کاهش دهد و به بهبود زخم‌ها کمک کند. برای پوست‌های خشک، ترک خورده، آکنه و اگزما مفید است. در محصولات مراقبت از مو نیز برای افزودن رایحه گرم و معطر و همچنین کمک به مواردی مانند شپش و شوره سر استفاده می‌شود.
- عطر و رایحه‌سازی: به عنوان نت پایه و تثبیت‌کننده در عطرها و رایحه‌ها استفاده می‌شود و عمق و گرمای عجیب و غریبی به ترکیب می‌بخشد. به دلیل رایحه وانیلی‌اش، جایگزینی مقرون‌به‌صرفه برای وانیل در عطرسازی طبیعی است.
- طعم‌دهنده مواد غذایی: توسط FEMA و FDA به عنوان ماده‌ای “عموماً ایمن شناخته شده” (GRAS) طبقه‌بندی شده است. می‌تواند طعم گرم، صمغی و کمی شیرین به محصولات غذایی و نوشیدنی‌ها از جمله محصولات نانوایی، لبنیات، بستنی و نوشیدنی‌ها ببخشد.
- سایر کاربردهای صنعتی: شامل استفاده در محصولات زنبورداری، پاک‌کننده‌های صنعتی، افزودنی‌های رنگ و لاک، ماسک کننده بوی بد، کنترل آفات، و افزودنی نگهدارنده مواد غذایی است. همچنین در شامپوها و نرم‌کننده‌های حیوانات خانگی و برای رفع بوی بد آنها به کار می‌رود.
نکات ایمنی و رقیق‌سازی اسانس بلسان پرو
- به دلیل پتانسیل بالای ایجاد حساسیت پوستی، HBNO® استفاده موضعی از اسانس بلسان پرو را بر روی پوست یا پوست سر توصیه نمی‌کند.
- توصیه می‌شود قبل از استفاده موضعی، این اسانس را به حداکثر 0.4 درصد در یک روغن حامل رقیق کنید.
- همیشه یک آزمایش پچ بر روی ناحیه کوچکی از پوست انجام دهید تا از عدم حساسیت اطمینان حاصل کنید.
- از استفاده مستقیم و رقیق نشده روی پوست خودداری کنید.
- استفاده از آن در دوران بارداری (به ویژه سه ماهه اول) و شیردهی توصیه نمی‌شود.
- دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگهداری شود.
سازگاری در ترکیب اسانس بلسان پرو
اسانس بلسان پرو با انواع اسانس‌های دیگر به خوبی ترکیب می‌شود و رایحه‌ای گرم، شیرین و کمی تند ایجاد می‌کند. این اسانس به خوبی با روغن‌های زیر ترکیب می‌شود:
- تند: دارچین، میخک، جوز هندی، زنجبیل.
- گلی: اسطوخودوس، یاس، شمعدانی، رز، یلانگ یلانگ.
- چوبی: سدر، چوب صندل، وتیور، نعناع هندی.
- صمغی: کندر، مر، کاج.
- مرکباتی: پرتقال، ترنج، لیمو، ماندارین، گریپ فروت.
- گیاهی: مریم گلی، رزماری، مرزنجوش.
مشخصات فنی اسانس بلسان پرو:
| مشخصه فنی | توضیحات | منبع |
|---|---|---|
| نام گیاه‌شناسی | Myroxylon balsamum var. pereirae, Myroxylon pereirae | |
| شماره CAS | 8007-00-9 | |
| شماره FEMA | 2116, 2117 | |
| منشأ | السالوادور، آمریکای مرکزی | |
| روش استخراج | تقطیر با بخار آب از رزین | |
| نت رایحه | پایه | |
| رایحه | شیرین، وانیلی، با ته رنگ‌های دارچین و میخک، گرم، صمغی، عمیق و کمی تند | |
| قسمت مورد استفاده | رزین یا رزین خام (Exudate) | |
| ترکیبات اصلی | بنزیل سینامات، بنزیل بنزوات، اسید بنزوئیک، سینامیل سینامات، نرولیدول، وانیلین |
سوالات متداول (FAQ)
آیا اسانس بلسان پرو برای استفاده مستقیم روی پوست ایمن است؟
خیر، به دلیل پتانسیل بالای ایجاد حساسیت پوستی، استفاده مستقیم و رقیق نشده از اسانس بلسان پرو روی پوست توصیه نمی‌شود. باید آن را به خوبی در یک روغن حامل مانند روغن بادام شیرین یا روغن جوجوبا رقیق کرد و قبل از استفاده گسترده، یک آزمایش پچ انجام داد. حداکثر رقیق‌سازی توصیه شده برای کاربردهای موضعی 0.4% است.
منشأ اصلی اسانس بلسان پرو کجاست و چرا نام آن “بلسان پرو” است؟
منشأ اصلی اسانس بلسان پرو در آمریکای مرکزی، به ویژه در السالوادور است. نام “بلسان پرو” از این واقعیت ناشی می‌شود که در گذشته، این رزین از طریق بندر کالائوی پرو به اروپا صادر می‌شد، که منجر به این تصور غلط در مورد منشأ آن شد.
اسانس بلسان پرو چه فوایدی در آروماتراپی دارد؟
در آروماتراپی، اسانس بلسان پرو به دلیل رایحه گرم، شیرین و صمغی خود ارزشمند است. این اسانس به آرامش احساسات کنترل نشده، تسکین تنش عصبی و ایجاد فضایی آرام و دلپذیر کمک می‌کند. همچنین می‌تواند در زمان گرفتگی مجاری تنفسی، به تنفس راحت‌تر کمک کند.
نتیجه‌گیری
اسانس بلسان پرو با رایحه دلنشین و فواید متعدد خود، یک افزودنی قدرتمند و چند منظوره برای مصارف آروماتراپی، مراقبت از پوست، عطرها و حتی طعم‌دهنده‌های غذایی است. با این حال، همیشه رعایت نکات ایمنی و دستورالعمل‌های رقیق‌سازی برای اطمینان از تجربه مثبت و ایمن از این اسانس ضروری است.
