آیا تا به حال تخم خربزه را دور ریخته‌اید، غافل از اینکه گنجینه‌ای واقعی برای سلامت و زیبایی پوست و موی شما هستند؟ تخم خربزه که اغلب نادیده گرفته می‌شود، سرشار از پروتئین، ویتامین‌ها (مانند ویتامین E و C)، مواد معدنی (مانند آهن، روی و منیزیم) و اسیدهای چرب مفید است. تخمه خربزه به لطف محتوای غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها و اسیدهای چرب غیراشباع، نه تنها به درخشش و جوانسازی پوست و مقابله با پیری و چین و چروک‌های آن کمک می‌کنند، بلکه برای تقویت فولیکول‌های مو ، جلوگیری از آسیب مو و درمان مشکلاتی نظیر شوره سر نیز مفید هستند. در این مقاله به تفصیل به خواص شگفت‌انگیز این دانه ارزشمند در روتین زیبایی شما خواهیم پرداخت.
ترکیبات و ارزش غذایی تخمه خربزه
- تخمه خربزه منبع بسیار خوبی از پروتئین‌ها، ویتامین‌ها، مواد معدنی و اسیدهای چرب است.
- این دانه‌ها شامل حدود ۳.۶ درصد پروتئین، ۴ درصد چربی و ۲.۵ درصد کربوهیدرات هستند.
- محتوای تغذیه‌ای تخم خربزه شباهت زیادی به شیر سویا دارد و می‌تواند راه خوبی برای تأمین پروتئین مورد نیاز بدن باشد.
- تخم خربزه سرشار از پروتئین و اسیدهای آمینه است.
- این تخمه دارای ویتامین‌های مختلفی از جمله فولات، تیامین، نیاسین، ویتامین B6، اسید پانتوتنیک و ویتامین C است.
- دانه‌های خربزه به‌طور باورنکردنی سرشار از انواع آنتی‌اکسیدان ها هستند. لیکوپن نیز یک آنتی‌اکسیدان قوی است که در دانه‌های خربزه یافت می‌شود. آنتی‌اکسیدان‌های موجود در دانه‌ها روند پیری پوست را کند می‌کنند.
- تخم خربزه حاوی مواد معدنی مورد نیاز بدن مانند منیزیم، مس، روی، آهن، پتاسیم، فسفر و منگنز است.
- دانه‌های خربزه منبع غنی اسیدهای چرب غیراشباع هستند. این دانه‌ها منبع عالی اسیدهای چرب امگا ۶ نیز هستند. اسیدهای چرب ضروری برای جلوگیری از آسیب دیدگی مو مفید هستند. همچنین اسیدهای چرب امگا ۳ در مقادیر قابل ملاحظه‌ای در دانه‌های خربزه یافت می‌شوند .
- تخم خربزه سرشار از آهن است و برای کم خونی مؤثر است.
ارزش غذایی خربزه (خود میوه):
- خربزه دارای طیف وسیعی از ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن است.
- خربزه سرشار از ویتامین C است که به پیشگیری از بیماری‌ها و بهبود سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند.
- برخی از انواع خربزه حاوی بتاکاروتن و ویتامین A هستند که برای تقویت بینایی و رشد سلول‌های بدن اهمیت دارد. بتاکاروتن در بدن به ویتامین A تبدیل می‌شود.
- آنتی‌اکسیدان‌های موجود در خربزه از بدن در برابر رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کنند و جلوی ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها را می‌گیرند.
- خربزه حاوی مقدار زیادی پتاسیم است که می‌تواند به تنظیم فشار خون کمک کند.
- خربزه سرشار از مواد معدنی مفیدی است که به ترمیم و افزایش استحکام استخوان‌ها کمک می‌کند، از جمله فولات، ویتامین K، منیزیم، کلسیم، فسفر و روی.
- خربزه دارای بیش از ۹۰ درصد آب و فیبر فراوان است.
- هر لیوان خربزه (حدود ۱۵۶ گرم) حدود ۵۳ کالری دارد.
این ترکیبات مغذی در تخمه خربزه و خود خربزه به خواص مختلفی که در منابع ذکر شده است، کمک می‌کنند. به عنوان مثال، اسیدهای چرب غیراشباع و آنتی‌اکسیدان‌ها به جوانسازی و درخشندگی پوست کمک می‌کنند. پروتئین و اسیدهای آمینه برای تقویت مو و ناخن مفید هستند. منیزیم و پتاسیم به سلامت قلب و تنظیم فشار خون کمک می‌کنند. فیبر بالا در تخمه خربزه به بهبود هضم و کاهش وزن کمک می‌کند. ویتامین C و آنتی‌اکسیدان‌ها سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کنند. لیکوپن موجود در دانه‌ها نقش مهمی در افزایش باروری مردان دارد. ویتامین‌های گروه B برای تقویت سیستم عصبی و حافظه مفید هستند. آرژنین در تخمه خربزه به تنظیم فشار خون کمک می‌کند.
با این حال، باید توجه داشت که مصرف بیش از حد تخم خربزه نیز می‌تواند عوارضی داشته باشد، مانند مشکلات گوارشی به دلیل فیبر بالا، افزایش کالری و احتمال چاقی، و تداخل با داروها. همچنین تخم خربزه در طب سنتی دارای طبع گرم و تر است و مصرف زیاد آن برای افرادی با طبع مشابه یا در زمان سرماخوردگی توصیه نمی‌شود، چرا که می‌تواند سبب تولید تب‌های صفراوی و نفخ شود. مصلحات تخم خربزه عسل و بنفشه هستند که خواص و مزاج آن را بهبود می‌بخشند.
خواص و فواید تخم خربزه
این ترکیبات مغذی به خواص سلامتی مختلفی که در منابع برای تخمه خربزه ذکر شده است، کمک می‌کنند:
- تخم خربزه برای سلامت پوست: اسیدهای چرب غیراشباع به حفظ درخشش طبیعی پوست کمک می‌کنند. آنتی‌اکسیدان‌ها پیری پوست را کند کرده و پوست را جوان‌تر و نرم‌تر نشان می‌دهند. ویتامین E نیز برای پوست مفید است. تخم خربزه به ترمیم سلول‌های پوست کمک کرده و از آسیب‌های رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند.
- تخم خربزه برای سلامت مو و ناخن: پروتئین و اسیدهای آمینه بالا به تقویت فولیکول‌های مو و افزایش رشد مو و ناخن کمک می‌کنند. اسیدهای چرب برای جلوگیری از آسیب دیدگی مو و درمان شوره و ریزش مو مفید هستند.
- تخم خربزه سلامت قلب و عروق: آرژنین و پتاسیم به تنظیم فشار خون کمک می‌کنند. اسیدهای چرب امگا ۳ و اسیدهای آمینه می‌توانند کلسترول بد (LDL) را کاهش داده و سلامت قلب را بهبود بخشند. منیزیم نیز به تثبیت فرآیندهای متابولیک قلب کمک می‌کند.
- تخم خربزه تنظیم قند خون: مصرف تخمه خربزه به تنظیم قند خون کمک می‌کند و برای افراد دیابتی مفید است.
- تخم خربزه افزایش باروری و میل جنسی: لیکوپن نقش مهمی در افزایش باروری مردان دارد و تخمه خربزه منبع خوبی از آن است. تخم خربزه میل جنسی را در مردان و زنان افزایش می‌دهد.
- تخم خربزه برای تقویت حافظه و سیستم عصبی: ویتامین‌های گروه B برای تقویت حافظه و بهبود عملکرد سیستم عصبی مفید هستند.
- تخم خربزه سلامت دستگاه گوارش: فیبر بالا به بهبود هضم، تنظیم حرکات روده و درمان یبوست کمک می‌کند. ملین است. مطالعات نشان داده‌اند که به تخلیه و نابودی کرم‌های روده نیز کمک می‌کند.
- تخم خربزه برای سلامت کلیه‌ها و مجاری ادراری: تخم خربزه می‌تواند به عنوان یک ادرارآور طبیعی عمل کرده و به پاکسازی کلیه‌ها و مثانه و دفع سموم کمک کند. برای درمان سنگ کلیه مفید ذکر شده است (مصرف یک قاشق شب هنگام یا چای دانه). همچنین مسکن سوزش مجرای ادراری است.
- تخم خربزه برای تقویت سیستم ایمنی: ویتامین C، ویتامین‌های گروه B و مواد معدنی مختلف به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کنند و خطر ابتلا به بیماری‌های ویروسی و عفونی را کاهش می‌دهند.
- تخم خربزه برای کاهش وزن: کالری کمی نسبت به دیگر تخمه‌ها دارد و سرشار از فیبر است که باعث احساس سیری و کاهش اشتها می‌شود.
- تخم خربزه برای افزایش اشتها: سرشار از ویتامین‌های A، B و C و کلسیم، پتاسیم و فسفر است و می‌تواند اشتها را افزایش دهد.
- تخم خربزه برای کاهش تب: می‌تواند تب‌های شدید را پایین بیاورد، از جمله با استفاده از دمنوش خنک آن.
- تخم خربزه برای درمان سرفه و گلودرد: برای درمان سرفه‌های شدید و برطرف کردن درد سینه و حلق مفید است.
- تخم خربزه برای مقابله با استرس و بهبود خواب: دارای خواص آرام‌بخش است که به کاهش استرس و اضطراب کمک می‌کند. منیزیم موجود در آن می‌تواند به آرامش و بهبود خواب کمک کند.
- تخم خربزه برای کاهش التهاب و دردهای مفصلی: دارای ترکیبات ضد التهابی است که به کاهش درد و تورم در مفاصل کمک می‌کند.
خواص تخم خربزه در طب سنتی
- در طب سنتی، طبع تخم خربزه گرم و تر (رطوبتی) ذکر شده است. هرچه خربزه شیرین‌تر باشد، گرمی و تری آن بیشتر است.
- تخم خربزه بازکننده انسداد کبد است.
- مُدِر (ادرارآور) و پاک کننده کلیه، مثانه و روده هاست.
- ملین طبع است.
- افزایش دهنده نیروی جنسی است.
- برای سرفه گرم و درد سینه و ریه مفید است.
- خشونت زبان و حلق را کاهش می‌دهد.
- مسکن تشنگی و برای تب‌های گرم و سوزش ادرار کمک کننده است.
- برای تسکین زخم و خشکی آلت ناشی از سنگ مثانه نافع است.
- در رساندن قوّت داروها به جگر و مجاری ادراری کمک رسان است.
- ضماد تخم کوبیده آن بر رخساره و بدن باعث شفاف و خوشرنگ شدن آن می‌شود.
- بخور پوست و تخم خربزه با هم برای ورم چشم ناشی از سرمازدگی نافع است.
- مقدار مصرف توصیه شده در طب سنتی در هر نوبت از دو تا پنج درهم (حدود ۶ تا ۱۵ گرم) است.
- مصلح تخم خربزه عسل و بنفشه هستند.
روش‌های مصرف تخم خربزه
- می‌توان تخم خربزه را به صورت خام مصرف کرد یا به سالاد و میوه‌ها افزود.
- می‌توان آن‌ها را شسته، خشک کرده و بو داد (با نمک یا بی‌نمک). تخمه‌های بو داده طبیعت گرم دارند.
- می‌توان از پودر آن به عنوان چاشنی در انواع غذاها استفاده کرد.
- می‌توان دمنوش آن را تهیه کرد (برای سنگ کلیه، کنترل قند خون، کاهش تب).
- می‌توان برای پوست از خمیر یا ضماد آن استفاده کرد (با آبلیمو یا شیر).
- روغن هسته خربزه نیز برای درمان شوره سر و ریزش مو ذکر شده است.
طرز تهیه روغن تخم خربزه
روغن تخم خربزه به روش‌های مختلفی استخراج می‌شود که به دو دسته اصلی خانگی و صنعتی تقسیم می‌شوند. در ادامه، این روش‌ها را به‌اختصار معرفی می‌کنم:
روش‌های خانگی و سنتی
-
روش بن‌ماری (گرمادهی غیرمستقیم):
-
مراحل: دانه‌های خربزه را خشک و آسیاب کرده، سپس با روغن پایه (مانند روغن کنجد یا زیتون) مخلوط می‌کنند. این ترکیب را در ظرفی دربسته قرار داده و در آب گرم (بن‌ماری) به مدت ۱ تا ۲ ساعت حرارت می‌دهند. پس از خنک شدن، روغن را صاف می‌کنند.
-
-
روش خیساندن در آفتاب (روش سنتی):
-
مراحل: پودر دانه‌های خشک‌شده را با روغن پایه مخلوط کرده و در ظرف شیشه‌ای دربسته به مدت ۲ تا ۳ هفته در معرض نور آفتاب قرار می‌دهند. پس از این مدت، روغن را صاف می‌کنند.
-
🏭 روش‌های صنعتی تولید روغن تخم خربزه
-
پرس سرد:
-
مراحل: دانه‌های خربزه بدون حرارت‌دهی، تحت فشار مکانیکی قرار می‌گیرند تا روغن استخراج شود. این روش باعث حفظ خواص تغذیه‌ای روغن می‌شود.
-
-
پرس گرم:
-
مراحل: دانه‌ها ابتدا حرارت داده می‌شوند (حدود ۸۰ تا ۱۰۰ درجه سانتی‌گراد) و سپس تحت فشار قرار می‌گیرند. این روش بازدهی بالاتری دارد، اما ممکن است برخی از مواد مغذی در فرآیند حرارت‌دهی از بین بروند.
-
-
استخراج با حلال (مانند سوکسله):
-
مراحل: از حلال‌هایی مانند اتانول یا هگزان برای استخراج روغن استفاده می‌شود. این روش در مقیاس آزمایشگاهی و صنعتی کاربرد دارد و می‌تواند بازدهی بالایی داشته باشد.
-
عوارض و مضرات احتمالی (بیشتر در اثر مصرف زیاد) تخم خربزه
با وجود خواص متعدد، منابع به برخی مضرات نیز اشاره کرده‌اند:
- مصرف زیاد می‌تواند باعث مشکلات گوارشی مانند نفخ، دل‌درد و اسهال شود، به دلیل فیبر بالا.
- کالری بالایی دارد و مصرف زیاد ممکن است باعث افزایش وزن شود.
- مصرف بیش از حد پروتئین موجود در آن ممکن است باعث اختلال در هضم و جذب پروتئین شود.
- ممکن است در برخی افراد باعث واکنش‌های آلرژیک شود.
- ممکن است با برخی داروها (مانند داروهای ضد انعقاد یا کنترل فشار خون) تداخل داشته باشد.
- حاوی مقداری اگزالات است و مصرف زیاد ممکن است خطر تشکیل سنگ کلیه را افزایش دهد، خصوصاً در افراد مستعد.
- مصرف زیاد فیبر ممکن است جذب برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی دیگر را مختل کند.
- ممکن است بر سیستم هورمونی تأثیر بگذارد و در برخی افراد منجر به اختلالات هورمونی شود.
- برای افرادی که فشار خون پایین دارند، ممکن است مضر باشد و باعث افت بیشتر فشار خون شود.
- ممکن است در ترکیب با برخی مواد غذایی یا داروها تداخل ایجاد کند.
- برای افراد دارای مشکلات تنفسی مانند آسم ممکن است باعث واکنش‌های آلرژیک یا تنفسی شود.
- ممکن است در برخی افراد باعث مشکلات خواب شود.
- مصرف زیاد ممکن است برای کبد مضر باشد.
- ممکن است باعث افزایش تولید اسید معده و رفلکس شود.
- ممکن است برای برخی افراد تأثیر منفی بر عملکرد قلب داشته باشد.
- مصرف آن با عسل توصیه نمی‌شود زیرا ترکیبات حاصل دیر هضم و بد هضم هستند.
- بهتر است قبل از غذا مصرف نشود.
- برای افرادی که معده ضعیفی دارند ممکن است باعث اسهال و خلط شود.
- برای افراد با طبع گرم، مصرف زیاد آن توصیه نمی‌شود.
- در طب سنتی، برای سرماخوردگی مضر است و سبب تولید تب‌های صفراوی می‌شود.
در مجموع، منابع نشان می‌دهند که تخمه خربزه به دلیل دارا بودن طیف وسیعی از مواد مغذی شامل پروتئین، چربی‌های مفید، ویتامین‌ها و مواد معدنی، خواص سلامتی متعددی از جمله بهبود سلامت پوست و مو، تقویت سیستم ایمنی، کمک به سلامت قلب و کلیه، تنظیم قند و فشار خون، و فواید گوارشی و حتی روانی دارد. با این حال، مانند هر ماده غذایی دیگر، مصرف آن باید در حد اعتدال باشد و به خصوص در موارد وجود بیماری‌های زمینه‌ای یا حساسیت‌ها، با احتیاط و شاید مشورت پزشک صورت گیرد. همچنین، دیدگاه طب سنتی در مورد طبع و مصلحات آن نیز در استفاده از آن مؤثر است.
روغن تخم خربزه کالاهاری
روغن تخم خربزه کالاهاری سرشار از اسیدهای چرب ضروری مانند لینولئیک اسید و اولئیک اسید است که به بازسازی و مرطوب‌سازی عمیق پوست کمک می‌کنند. این اسیدها برای حفظ سلامتی و تغذیه پوست بسیار مهم هستند، زیرا می‌توانند به ترمیم لایه محافظتی پوست کمک کنند و باعث حفظ رطوبت در پوست شوند.
همچنین این روغن حاوی آنتی‌اکسیدان‌های قوی و ویتامین‌های A، C و E است. این ویتامین‌ها از پوست در برابر آسیب‌های محیطی مانند آلودگی و اشعه ماورای بنفش محافظت می‌کنند و به تعویق افتادن علائم پیری زودرس کمک می‌کنند. ویتامین E به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان قوی، می‌تواند رادیکال‌های آزاد مضر را خنثی کند و از بروز چین و چروک و خطوط ریز جلوگیری نماید.
جذب آسان و مناسب برای انواع پوست
یکی از ویژگی‌های بارز روغن تخم خربزه کالاهاری، سبکی و غیر چرب بودن آن است. این روغن به‌سرعت جذب پوست می‌شود و احساس سنگینی یا چربی ایجاد نمی‌کند، که آن را به انتخابی ایده‌آل برای انواع پوست، حتی پوست‌های چرب و مختلط، تبدیل کرده است. همچنین، این روغن به پاکسازی منافذ از آلودگی‌ها و چربی‌های اضافی کمک می‌کند و می‌تواند به پیشگیری از ایجاد جوش و آکنه کمک کند.
خواص ضد پیری و سفت‌کنندگی پوست
روغن تخم خربزه کالاهاری با ترکیبات مغذی خود به سفت شدن پوست و افزایش انعطاف‌پذیری آن کمک می‌کند. استفاده مداوم از این روغن می‌تواند به کاهش خطوط و چروک‌های ریز و بهبود ظاهر کلی پوست منجر شود. علاوه بر این، به دلیل توانایی بالای این روغن در حفظ رطوبت و جلوگیری از خشکی پوست، استفاده منظم از آن باعث نرمی و لطافت پوست می‌شود.
محافظت از پوست در برابر عوامل محیطی
روغن تخم خربزه کالاهاری به دلیل خواص آنتی‌اکسیدانی قوی خود، به محافظت از پوست در برابر آسیب‌های ناشی از محیط مانند آلودگی هوا، باد و خشکی کمک می‌کند. این روغن همچنین از پوست در برابر تخریب ناشی از تابش آفتاب و سایر عوامل مخرب محیطی محافظت می‌کند و باعث کاهش التهاب‌ها و تحریکات پوستی می‌شود.
نتیجه‌گیری
روغن تخم خربزه کالاهاری با ترکیبات غنی و فواید فراوانش، انتخابی ایده‌آل برای حفظ سلامت و زیبایی پوست است. از مرطوب‌سازی تا ضد پیری، این روغن می‌تواند به بهبود ظاهر و احساس پوست کمک کند و پوست شما را نرم، سفت و درخشان نگه دارد.
