خاستگاه گل مغربی، جنوب آمریکای شمالی و مکزیک است، جایی که این گیاه در 200 گونه وجود دارد. در ابتدای قرن هفدهم، در اروپا به طور طبیعی پخش شد و امروزه در آسیای صغیر، نیوزلند، آمریکای جنوبی و جنوب آفریقا نیز رشد می کند. در اروپای مرکزی، گل مغربی به طور معمول در مکان های کمتر دیده شده مانند خاکریزهای راه آهن، دیواره های خاکی، توده های زباله، کنار جاده یا کنار رودخانه رشد می کند.
شرح (Description):
نام گونه biennis نشان می دهد که گل مغربی یک گیاه دو ساله است. در سال اول فقط یک گل رز (rosette) متشکل از 20 تا 30 برگ روی زمین قابل مشاهده است. در سال دوم، ساقه ای به طور متراکم پوشیده از برگ بیرون می آید که می تواند تا ارتفاع 150 سانتی متر برسد. ساقه زاویه دار است، پوشیده از موهای غده ای (glandular hairs) و در قسمت بالایی منشعب است. گل آذین (inflorescence) یک خوشه (raceme) با بسیاری از گل های بزرگ به طول تقریباً 3 سانتی متر، به رنگ زرد روشن تا زرد طلایی است. این گیاه از تیرماه تا شهریور ماه شکوفا می شود. گل ها فقط در عصر باز می شوند. میوه یک کپسول استوانه ای و ایستاده به طول تا 3 سانتی متر است که حاوی بیش از 200 دانه است. دانه ها، که حاوی روغن هستند، بسته به گونه، طول 1.2 تا 2.2 میلی متر و عرض 0.5 تا 1.0 میلی متر دارند. آنها به رنگ خاکستری تیره تا سیاه قهوه ای هستند و حاوی 15 تا 20 درصد روغن هستند.
کشت گل مغربی و استخراج روغن گل مغربی :
کشت گل مغربی:
گل مغربی اکنون در 23 یا بیشتر کشور کشت می شود. هیچ خواسته خاصی از خاک ندارد، اما خاک شنی و مکان های آفتابی را ترجیح می دهد. در آمریکای شمالی، در مزارع کشت می شود. در ماه جولای کاشته می شود و برداشت در شهریور ماه سال بعد انجام می شود. کیفیت و اندازه بذر را می توان با مقدار کم نیتروژن، نگهداری مناسب از گیاهان و اصلاح نژاد افزایش داد. یک هکتار از زمین کشت شده تا 1600 کیلوگرم بذر به دست می دهد.
استخراج روغن گل مغربی:
روغن با استخراج سرد با هگزان (hexane) در مخازن فولادی یا مخازن با پوشش شیشه ای به دست می آید. عصاره (extract) با آب تمیز می شود و حلال (solvent) تحت فشار کاهش یافته (reduced pressure) حذف می شود. ممکن است استخراج روغن با دی اکسید کربن فوق بحرانی (supercritical carbon dioxide) نیز در آینده مورد آزمایش قرار گیرد. حدود 10000 دانه یک گرم روغن گل مغربی به دست می آید.
جدول زیر تفاوت های مقادیر کمی استخراج شده از سه استر تری ترپن (triterpene ester) کافئیک اسید، یعنی اسید بتولینیک (betulinic acid)، اسید مورونیک (moronic acid) و اسید اولئانولیک (oleanolic acid) در روغن گل مغربی را نشان می دهد که با دی اکسید کربن، پرس سرد یا تصفیه شده استخراج شده است:
| روش تولید | اسید بتولینیک (Betulinic acid) | اسید مورونیک (Moronic acid) | اسید اولئانولیک (Oleanolic acid) |
|---|---|---|---|
| استخراج با CO₂ | 24.5 (mg/100 g) | 22.6 (mg/100 g) | 10.6 (mg/100 g) |
| پرس سرد | 11 (mg/100 g) | 10.3 (mg/100 g) | 4.5 (mg/100 g) |
| معمولی/تصفیه شده | 0.7 (mg/100 g) | 0.5 (mg/100 g) | 0.05 (mg/100 g) |
این جدول نشان می دهد که روش‌های سنتی تولید روغن، به دلیل دمای بالا در فرآیند پرس و تصفیه روغن، مواد مغذی مهم آن را از بین می برند یا تخریب می کنند. روش ایده آل برای استخراج روغن، استفاده از دی اکسید کربن (CO2) است.
رنگ روغن گل مغربی
زرد روشن تا زرد شفاف
بو روغن گل مغربی
آجیلی و گلی، قوی
طعم
کمی آجیلی
ترکیب شیمیایی اسیدهای چرب
| ردیف | نام فارسی اسید چرب (نام انگلیسی) | محتوا (درصد) |
|---|---|---|
| 1 | اسید لوریک (Lauric acid) | – |
| 2 | اسید میریستیک (Myristic acid) | کمتر از 0.1 |
| 3 | اسید پالمیتیک (Palmitic acid) | 5 تا 9 |
| 4 | اسید پالمیتولئیک (Palmitoleic acid) | کمتر از 0.1 |
| 5 | اسید استئاریک (Stearic acid) | 1 تا 2 |
| 6 | اسید اولئیک (Oleic acid) | 8 تا 12 |
| 7 | اسید لینولئیک (Linoleic acid) | 70 تا 79 |
| 8 | اسید آلفا-لینولنیک (α-Linolenic acid) | کمتر از 0.1 |
| 9 | اسید گاما-لینولنیک (γ-Linolenic acid) | 8 تا 13 |
| 10 | اسید آراشیدونیک (Arachidic acid) | کمتر از 0.3 |
| 11 | اسید ایکوزانوئیک (Eicosanoic acid) | کمتر از 0.1 |
| 12 | اسید بهنیک (Behenic acid) | کمتر از 0.1 |
| 13 | اسید لیگوسریک (Lignoceric acid) | – |
ترکیب شیمیایی استرول های روغن گل مغربی
بخش غیرقابل صابونی شدن روغن بین 1.5 تا 2.5 درصد است. از این مقدار، 44 درصد را استرول ها تشکیل می دهند. جدول زیر ترکیب استرول ها را بر حسب درصد نشان می دهد:
| نام استرول | مقدار (٪) در کل محتوای استرول |
|---|---|
| کامپسترول (Campesterol) | 8-9 |
| بتا-سیتوسترول (β-Sitosterol) | 87-90 |
| Δ5-آوناسترول (Δ5-Avenasterol) | 4 |
| Δ7-استیگماسترول (Δ7-Stigmasterol) | 2 |
ترکیب توکوفرول های روغن گل مغربی
(غلظت و محتوا در میلی گرم بر کیلوگرم)
| فارسی (انگلیسی) | مقدار |
|---|---|
| محتوای کل توکوفرول ها (Total content of tocopherols) | 263-661 |
| آلفا توکوفرول (α-Tocopherol) | 76-356 |
| گاما توکوفرول (γ-Tocopherol) | 187-358 |
| دلتا توکوفرول (δ-Tocopherol) | 0-19 |
سایر مواد تشکیل دهنده روغن گل مغربی
| فارسی | انگلیسی |
|---|---|
| اسیدهای آمینه | Amino acids |
| مواد معدنی | Minerals |
| ویتامین ها | Vitamins |
| 4-متیل استروئیدها (8%) | 4-Methyl steroids (8%) |
| هیدروکربن ها | Hydrocarbons |
| الکل های تری ترپن (13%) | Triterpene alcohols (13%) |
| الکل ها | Alcohols |
مشخصات فیزیکی روغن گل مغربی
- ضریب شکست: 1.4757 تا 1.4791
- چگالی: 0.9254 تا 0.932
- عدد یدی: 147 تا 155
- عدد صابونی شدن: 187 تا 198
- عدد اسیدی: 0.58
- نقطه انجماد: -10 درجه سانتیگراد
- مواد غیرقابل صابونی شدن: 1.5 تا 2.5 درصد
- عدد پراکسید: 1.2
ماندگاری روغن گل مغربی
روغن گل مغربی ماندگاری طولانی ندارد. باید در یخچال و در ظروف دربسته نگهداری شود و در عرض 6 ماه مصرف شود.
خصوصیات روغن گل مغربی
اسیدهای لینولئیک، به ویژه اسید گاما-لینولئیک، که عمدتاً مسئول اثرات روغن گل مغربی هستند، به عنوان مواد اولیه هورمون های بافتی (پروستاگلاندین ها) در تقریباً تمام فرآیندهای متابولیک بدن نقش دارند. از آنجا که بدن قادر به تولید این اسیدهای چرب ضروری نیست، باید برای جلوگیری از کمبود، به مقدار کافی از طریق رژیم غذایی دریافت شوند. ترکیب روغن گل مغربی به دلیل مقدار بالای اسید گاما-لینولئیک منحصر به فرد است.
روغن گل مغربی در داروسازی و پزشکی
اسیدهای لینولئیک از طریق آلوئول ها (alveoli) و گلبول های قرمز (erythrocytes) که حاوی هموگلوبین هستند به میتوکندری هر سلول اکسیژن منتقل می کنند. آنها همراه با آنزیم های حاوی گوگرد، اکسیژن و تولید هموگلوبین را فعال می کنند، تجزیه اسید لاکتیک را پشتیبانی می کنند و فرآیند بازسازی را سرعت می بخشند. همچنین اجزای مهم غشای دوتایی لیپیدی سلول ها و اندامک های آنها هستند. پستانداران لینولئیک اسید را با استفاده از آنزیم دلتا-6-دسساتوراز (δ-6-desaturase) به اسید گاما-لینولنیک تبدیل می کنند. الکل، کلسترول، دیابت شیرین، اسیدهای چرب اشباع، اسیدهای چرب ترانس، عفونت های ویروسی و کمبود روی همگی این فرآیند تبدیل را مهار می کنند. روغن گل مغربی و سایر روغن های چرب حاوی اسیدهای چرب امگا-6 می توانند کمبود ناشی از عدم فعالیت این آنزیم را جبران کنند. به این ترتیب، تبدیل دیگری از گاما-لینولنیک اسید (γ-linolenic acid) به اسید دی هومو-گاما-لینولنیک (dihomo-γ-linolenic acid) (DGLA) با استفاده از ویتامین B6، روی و منیزیم می تواند صورت گیرد.
DGLA به نوبه خود به پروستاگلاندین E1، یک ایکوزانوئید مهم یا اسید آراکیدونیک تبدیل می شود.
پروستاگلاندین E1 (Prostaglandin E1) دارای اثرات ضد التهابی است و تجمع پلاکت را مهار می کند. مصرف روغن های گیاهی غنی از اسید گاما-لینولنیک مانند روغن گل مغربی، تولید پروستاگلاندین E1 را به جای سری پروستاگلاندین E2 پشتیبانی می کند و در نتیجه با التهاب و فشار روی قلب و گردش خون مقابله می کند.
کاربرد خارجی روغن گل مغربی
مطالعات بالینی نشان داده اند که درمان با روغن گل مغربی باعث بهبود اگزما آتوپیک (atopic eczema)، خشکی پوست، خارش و پوسته پوسته شدن پوست می شود.
این روغن در کنار درمان نورودرماتیت، سندرم پیش از قاعدگی، بیش فعالی در کودکان، سطوح بالای کلسترول، دیابت شیرین و مولتیپل اسکلروزیس مورد استفاده قرار می گیرد. اثر آن بر آکنه، پسوریازیس و آرتریت روماتوئید هنوز ثابت نشده است، اما در مطالعات مختلف در مورد خواص اسیدهای چرب امگا-6، نشانه هایی از اثربخشی آن وجود دارد.
کاربرد داخلی روغن گل مغربی
با تجویز روغن گل مغربی می توان ترکیب شیر مادر در دوران شیردهی را تغییر داد. برای مادران در ماه های دوم تا ششم، مقادیر کل چربی، اسید لینولئیک، اسید گاما-لینولنیک، اسید دی هومو-گاما-لینولنیک (dihomo-γ-linolenic acid) و اسید آراشیدیک (arachidic acid) در مقایسه با مادرانی که دارونما (placebo) دریافت کرده اند، افزایش یافته است. علائم عصبی نوروپاتی دیابتی (Neurological symptoms) (یعنی درک سرما، گرما، درد) بهبود یافت. در دیابتی ها، ویسکوزیته غشای گلبول های قرمز با کاهش تغییر شکل مشخص می شود. این مورد با تجویز روغن گل مغربی به مدت 4 ماه به مقادیر استاندارد قابل بهبود است.
عملکرد کبد الکلی ها در سم زدایی با تجویز روزانه 4 گرم روغن گل مغربی و با استفاده از گاما-گلوتامیل ترانسفراز (γ-glutamyl transferase) اندازه گیری شد، بهبود یافت. مقادیر روانی حرکتی سریعتر از گروهی که دارونما دریافت کردند، بهبود یافت.
کمک کننده در درمان سرطان
با تجویز روغن گل مغربی و ویتامین C می توان اندازه تومور بیماران مبتلا به کارسینوم سلول کبد اولیه (primary liver cell carcinoma) را کاهش داد. تزریق داخل مغزی اسید گاما-لینولنیک (1 میلی گرم در روز به مدت 10 روز) اندازه گلیوم مغزی بدخیم (malignant cerebral glioma) را کاهش داد.
روغن گل مغربی در لوازم آرایشی
خواص تغذیه کننده روغن گل مغربی به ویژه روی پوست های تحریک پذیر اثر آرام بخشی دارد. روغن گل مغربی به ویژه روی پوست های تحریک پذیر اثر آرام بخشی دارد. پمادها و روغن های حاوی روغن گل مغربی با مواد معدنی، ویتامین ها و اسیدهای چرب غیر اشباع فراوان برای پوست خشک، پوسته پوسته و خارش دار مفید هستند.
مصرف خوراکی روغن گل مغربی:
روغن گل مغربی را می‌توان به عنوان روغن سالاد، به عنوان مثال در ترکیب با روغن آفتابگردان یا سایر روغن‌های خوراکی استفاده کرد. این روغن باید فقط برای غذاهای سرد یا ولرم استفاده شود تا اسید گاما-لینولنیک (GLA) با ارزش آن حفظ شود.
عوارض جانبی احتمالی روغن گل مغربی:
مصرف روغن گل مغربی گاه ممکن است منجر به تهوع، اختلالات گوارشی و سردرد شود و در موارد نادر نیز به واکنش های حساسیت بیش از حد با علائمی مانند بثورات جلدی و درد شکم منجر شود. این روغن ممکن است باعث تشنج لوب گیجگاهی شود که هنوز تشخیص داده نشده است، به خصوص در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی که داروهای ضد صرع مانند فنوتیازین مصرف می کنند. در این موارد و همچنین در موارد صرع، اثرات روغن گل مغربی باید به دقت تحت نظر باشد.
مصرف بیش از حد:
تاکنون، مصرف بیش از حد روغن گل مغربی فقط منجر به درد شکم و مدفوع شل شده است. در این موارد نیازی به اقدامات مقابله‌ای نیست.
این روغن از تخم های گل وحشی آمریکای شمالی استخراج می شود و غنی از انواع اسیدهای چرب ضروری و لینولئیک اسید است که برای حفظ سلامت پوست حیاتی است. این روغن سطوح رطوبت پوست، خاصیت ارتجاعی، و سفتی پوست را افزایش می دهد و زبری پوست را صاف می کند. روغن گل مغربی یک ضد التهاب استثنایی هم است و در درمان اگزما «درماتیت آتوپیک » سودمند است.
