گل همیشه بهار : معرفی، ترکیبات شیمیایی و کاربرد ها

این گل های پرطراوت در بمب های حمام، صابون، اسکراب های بدن، اسکراب های صورت، ماسک های صورت و بخور صورت استفاده می شود. این گل ها فواید روغن گل همیشه بهار را دارند بجز آنکه غلظت کمتری نسبت به روغن آن دارند. گل های همیشه بهار خشک شده و به صورت پودری در ماسک های صورت و اسکراب های صورت یا به صورت گلبرک ها در محصولاتی نظیر اسکراب های بدن و بخورهای صورت استفاده می شوند.

عصاره گل همیشه بهار مکزیکی (Mexican marigold extract) که به طور موضعی استفاده شود خواص ضد التهابی، ضد ویروسی و آنتی باکتریال دارد و به منظور درمان لکه ها و جوش های سرسیاه استفاده می شود. این عصاره همچنین بخاطر رفع التهاب و درد مفاصل به انواع کرم ها و ضمادها افزوده می شود.

منبع: Calendula officinalis L. (خانواده Compositae یا Asteraceae).

نام‌های رایج/بومی: Calendula، Goldbloom، Holligold، Mariigold، Marybud، گل همیشه بهار.

فهرست مطالب

توصیف کلی گل همیشه بهار

یکساله مودار تا چند ساله (فقدان انجماد)، ارتفاع 20 تا 50 سانتی متر؛ برگهای مایل به مستطیل، 7-17 * 1-4 سانتی متر. گلهای زرد یا نارنجی؛ قطر 4-7 سانتی متر؛ محصولات زینتی به طور گسترده در اروپا و آمریکای شمالی کشت می شود. تابعیت در جنوب و غرب اروپا؛ منشا نامشخص قسمت های مورد استفاده گل و گیاه است. نباید با گونه Tagetes که معمولاً به عنوان گل همیشه بهار نیز شناخته می شود، اشتباه گرفته شود.

ترکیبات شیمیایی گل همیشه بهار

ساپونین ها (Saponins):
- گلیکوزیدهای A-D، D2 و F: ترکیبات صابونی مانند با خواص کف کنندگی، ضدالتهاب و تقویت کننده سیستم ایمنی.
تری ترپنوئیدها (Terpenoids):
- هلیناتریول C و F (Helinatriol C & F): ترکیبات موثر در فعالیت های ضدالتهابی و آنتی اکسیدانی.
- اورسادیول (Ursadiol) و 12-اورسن-3،16،21-تریول (12-ursene-3,16,21-triol): ترکیبات با پتانسیل درمانی در بهبود زخم و محافظت از پوست.
- فارادیول (Faradiol)، برین (Brein)، آرنیدیول (Arnidiol)، ارترودیول (Erthrodiol)، کالاندولادیول (Calenduladiol): گروهی از تریترپنوئید ها با خواص ضد التهابی و ترمیم کننده پوست.
- لانگیسپوینوژنین (Longispoinogenine) و کالندولوزید (Calendulosides): ترکیبات موثر در تنظیم سیستم ایمنی و محافظت سلولی.
- آلفا- و بتا-آمیرین (α- & β-amyrin)، تاراکساسترول (Taraxasterol)، تی-تاراکساسترول (T-taraxasterol) و لوپئول (Lupeol): ترکیبات ضد التهاب، ضدقارچ و تسکین دهنده پوست.
تکاسترهای تریترپنوئیدی (Triterpenoid Monoesters):
- مشتقات استریفیه شده تریترپنوئید ها با افزایش جذب و فعالیت بیولوژیکی.
فلاونوئید ها (Flavonoids):
- نارسیسین (Narcissin) و روتین (Rutin): آنتی اکسیدانهای قوی با اثرات ضدالتهابی، محافظت از عروق و کاهش استرس اکسیداتیو.
اسانس ها (Essential Oils):
- مقادیر کمی از ترکیبات فرار با خواص ضد باکتری و آرامبخش.
اسید کلروژنیک (Chlorogenic Acid):
- آنتی اکسیدان شناخته شده با اثرات کاهنده قند خون و محافظت از کبد.
پلی ساکاریدها (Polysaccharides):
- رامنوآرابینوگالاکتان (Rhamnoarabinogalactan) و آرابینوگالاکتان (Arabinogalactans): تقویت کننده های سیستم ایمنی و بهبود دهنده هضم.
رنگدانه های زرد:
- مخلوطی از:
  - بتا-کاروتن (β-carotene): پیش ساز ویتامین A و آنتی اکسیدان.
  - لیکوپن (Lycopene): محافظت کننده در برابر آسیب های نوری پوست.
  - ویولاکسانتین (Violaxanthin) و سایر زانتوفیل ها (Xanthophylls): رنگدانه های آنتی اکسیدانی مرتبط با سلامت چشم.
کاروتنوئید ها در بخش های مختلف گیاه:
- گلبرگ ها: عمدتاً حاوی فلاوگزانتین (Flavoxanthin)، لوتئوگزانتین (Luteoxanthin) و اوروکسانتین (Auroxanthin).
- برگ ها و ساقه ها: غنی از بتاکاروتن و لوتئین (Lutein).
- گل های خشک شده (برای دمنوش): لوتئین (Lutein) به عنوان کاروتنوئید غالب با نقش محافظت از چشم و پوست.

فارماکولوژی و فعالیت های بیولوژیکی

فرآورده‌ های گل، گل/گیاه و عصاره‌ ها فعالیت‌ های ضد التهابی، تعدیل‌ کننده ایمنی و بهبود زخم را نشان داده‌ اند. تحریک گرانولاسیون در محل زخم؛ همچنین افزایش متابولیسم گلیکوپروتئین، نوکلئوپروتئین و کلاژن در محل. آنتی باکتریال؛ ضد قارچ، ضد ویروس؛ ضد انگلی (تریکوموناسیدال)؛ تحریک فاگوسیتوز در شرایط آزمایشگاهی و در آزمایش ترخیص کالا از گمرک کربن در موش. فعالیت کولرتیک؛ پلی ساکاریدهای جدا شده در شرایط in vitro و in vivo فعالیت بازدارنده تومور (ESCOP 3) و فعالیت ایمنی محرک در پاکسازی کربن و تست های گرانولوسیتی را نشان داده اند.

اثرات ترمیم زخم گل ها در آزمایش های مختلف حیوانی نشان داده شده است. از آزمایش‌ های آزمایشگاهی و حیوانی، فعالیت ضد التهابی موضعی گل‌ ها به Y-taraxasterol، گلیکوزیدهای isorhamnetic و استرهای اسید چرب triterpenoidal نسبت داده می‌شود. به ویژه، مونو استر فارادیول، که همان فعالیت ضد ادم موضعی را در مدل ادم ناشی از روغن کروتون به عنوان ایندومتاسین و با همان دوز نشان داد.

عصاره بوتانولیک گلها فعالیت آنتی اکسیدانی و رادیکال رادیکال قوی در شرایط آزمایشگاهی را نشان داد.

در یک کارآزمایی بالینی فاز III، کرم حاوی عصاره گل همیشه بهار، محافظت خوبی در برابر درماتیت حاد در زنانی که تحت پرتودرمانی برای سرطان پستان پس از عمل قرار می‌گیرند، ارائه می‌دهد.

کاربرد های گل همیشه بهار

پزشکی، دارویی و آرایشی. فرآورده‌ های گل همیشه بهار برای درمان التهابات پوستی و غشای مخاطی، زخم‌ هایی که به سختی التیام می‌ یابند، زخم‌های پا، درماتیت، سوختگی‌ های خفیف و آفتاب‌ سوختگی استفاده می‌ شود. داخلی برای ضایعات التهابی مخاط دهان و حلق؛ همچنین به عنوان یک محرک ایمنی در درمان التهابات پوستی و عفونت های هرپس زوستر (herpes zoster infections) استفاده می شود.

در محصولات مختلف مراقبت از بدن از جمله کرم های صورت، بدن و دست، لوسیون ها، کرم های شب، پمادها، شامپو ها، رژ لب ها، دئودورانت ها (deodorants)، کرم های اصلاح، محصولات ضد آفتاب، محصولات کودک، آرایش چشم و غیره استفاده می شود. غلظت گل همیشه بهار و عصاره آن در محصولات آرایشی و بهداشتی از 0.1٪ تا 5٪ است.

غذا. گل ها عمدتاً به عنوان طعم دهنده و رنگ آمیزی ملایم شور و جایگزین زعفران استفاده می شوند.

مکمل های غذایی/غذاهای سلامت. گل در تنتور (tincture) (“لوسیون”) برای استفاده خارجی/داخلی؛ چای ها

طب سنتی. گل از نظر تاریخی آسیب‌پذیر و ضدعفونی‌کننده (antiseptic)در نظر گرفته می‌شود. از خارج به عنوان لوسیون یا پماد برای سوختگی و سوختگی (درجه 1)، کبودی (bruises,)، بریدگی (cuts)، بثورات (rashes)، نوک سینه ها (sore nipples) استفاده می شود. داخلی برای غذاهای معده؛ زخم معده و اثنی عشر و زردی. گیاهان دارویی و فرآورده‌های آن برای تحریک گردش خون و بهبودی استفاده می‌شوند. برای خونریزی معده، زخم، اسپاسم (spasms)، تورم غدد (glandular swelling)، زردی، کم خونی؛ خارجی برای آبسه (abscesses)، جراحات (wounds)، خونریزی (bleeding) و اگزما (eczema).

روغن گل همیشه بهار

روغن گل همیشه بهار (Calendula flowers oil) از استخراج عصاره گلبرگ های این گیاه به داخل یک روغن حامل بدست می آید و خواص ضد قارچی، آنتی باکتریال و ضد التهابی دارد.

این روغن به التیام زخم ها، محافظت و مرطوب سازی پوست و کاهش قرمزی پوست کمک می کند که آن را به یک افزودنی خوب برای ساخت ضد آفتاب ها، محصولات ضد آکنه، ضمادها، کرم های صورت، روغن های صورت، سرم های صورت، لوسیون های بدن و بمب های حمام تبدیل می کند.

این روغن تسکین دهنده برای همه نوع پوستی از جمله پوست خشک و حساس مناسب است و می تواند به منظور درمان بثورات پوشک، اگزما و پسوریازیس استفاده شود.

مراجع: