روغن دانه باباسو یکی از مواد محبوب در صابون سازی دستساز است که به دلیل خواص منحصر به فرد خود مورد توجه قرار گرفته است. این روغن که از دانههای درخت باباسو در مناطق گرمسیری به دست میآید، دارای مقدار بالای اسیدهای چرب لوریک و میریستیک است که سبب تولید کف فراوان و نرمی در صابون میشود. روغن باباسو مشابه روغن نارگیل عمل میکند، اما با لطافت بیشتری روی پوست، که به ویژه برای افرادی با پوستهای حساس یا خشک مناسب است. همچنین این روغن به صابون ها خاصیت تمیزکنندگی قوی میبخشد، بدون اینکه پوست را خشک کند.
روغن دانه باباسو برای پوست نیز فواید بسیاری دارد. این روغن دارای خواص مرطوبکنندگی و نرمکنندگی طبیعی است که به آبرسانی عمیق پوست کمک میکند و از خشکی و ترکخوردگی پوست جلوگیری مینماید. به دلیل خاصیت ضد التهابی، این روغن میتواند به تسکین پوستهای حساس یا تحریکشده کمک کند. استفاده از صابون های حاوی روغن دانه باباسو به حفظ تعادل رطوبت پوست کمک میکند و احساس لطافت و نرمی بیشتری به پوست میبخشد، که این ویژگیها آن را به یکی از بهترین گزینهها برای صابون گیاهی دست ساز تبدیل کرده است.
خاستگاه نخل
درختان نخل وحشی باباسو (Babassu palm) در جنگل های بارانی برزیل (Brazilian jungle) به وفور یافت می شوند. این درختان در منطقه ای به وسعت حدود 13 میلیون هکتار، به خصوص در ایالت های مارانهائو (Maranhão) و پیانی (Piani) رشد می کنند. در اروپا، از اوایل قرن نوزدهم میلادی شناخته شده بود که از درختان نخل باباسو می توان روغن استخراج کرد. میوه های باباسو برای اولین بار در سال 1867 به انگلستان صادر شدند، اما ارزش آنها تا اوایل قرن بیستم میلادی شناخته نشد.
نخل باباسو (babassu palm) بزرگترین نخل بومی برزیل است. ساقه صاف آن تا ارتفاع ۲۰ متر رشد می کند و به شکل شیب داری بالا می رود. در قسمت بالایی، حدود ۲۰ برگ نخل شانه ای (pinnate palm frond) وجود دارد که می توانند به طول ۶ متر برسند. گل های تک پایه (monoecious) بر روی گل آذین های (spadices) بلند و آویزان، بین برگ ها قرار دارند. هر نخل حدود ۲۰۰ تا ۴۰۰ خوشه میوه به طول تقریبا ۱ تا ۲ متر حمل می کند. این میوه ها به طور متراکم از میوه هایی با اندازه و شکل متفاوت پوشیده شده اند. به طور کلی، اندازه میوه ها ۱۰ تا ۱۲ سانتی متر طول و حدود ۶ سانتی متر ضخامت دارند. میانبر (mesocarp) میوه بسیار سفت است و ۳ تا ۵ دانه به طول حدود ۴ سانتی متر را در بر می گیرد. پوسته نازک قهوه ای رنگ دانه، خالدار است. قسمت داخلی هسته سفید است و حاوی روغن می باشد.
استخراج روغن دانه باباسو
دو روش برای استخراج روغن وجود دارد:
1. روش شناورسازی با آب گرم:
- دانه ها به آرامی بو داده (roasted) می شوند.
- سپس در هاون (mortar) آسیاب (ground) می شوند.
- آب اضافه شده و مخلوط به جوش (boil) می آید.
- چربی آزاد شده (released) و به سطح (surface) می آید.
- چربی با جدا کردن (decanted) جمع آوری می شود.
2. روش پرس سرد:
- دانه های آسیاب شده تحت فشار قرار می گیرند (pressed).
- معمولاً روغن بعداً تصفیه (refined) می شود.
اسیدهای چرب روغن دانه باباسو
اسید چرب (Fatty acid) | درصد (Content in %) |
---|---|
لوریک اسید (Lauric acid): | 44-45 |
میریستیک اسید (Myristic acid): | 15-17 |
اولئیک اسید (Oleic acid): | 12-16 |
پالمیتیک اسید (Palmitic acid): | 5-9 |
کاپریک اسید (Capric acid): | 6-8 |
کاپریلیک اسید (Caprylic acid): | 4-6 |
استئاریک اسید (Stearic acid): | 2.5-5.5 |
لینولئیک اسید (Linoleic acid): | 1-3 |
کاپروئیک اسید (Caproic acid): | 0.1 |
مشخصات فیزیکی روغن باباسو
ویژگی | مقدار | واحد |
---|---|---|
شاخص انکسار (nD) | 1.4494 تا 1.4503 | – |
چگالی (d15) | 0.903 تا 0.924 | گرم بر سانتیمتر مکعب |
نقطه ذوب | 22 تا 26 | درجه سانتیگراد |
نقطه انجماد | 21 تا 25 | درجه سانتیگراد |
عدد صابونی شدن | 241 تا 253 | میلیگرم KOH بر گرم روغن |
عدد یدی | 10 تا 17 | گرم ید بر 100 گرم روغن |
مواد غیرقابل صابونی شدن | 1 | درصد |
ماندگاری روغن باباسو
با توجه به اینکه روغن باباسو عمدتاً از گلیسیرید اسیدهای چرب اشباع شده تشکیل شده است، ماندگاری آن حدود 2 سال است.
درمان بیماریهای پوستی با روغن باباسو
روغن باباسو به دلیل دارا بودن لوریک اسید (lauric acid) و میریستیک اسید (myristic acid) به مقدار زیاد، یک لایه محافظ و التیامبخش روی پوست ایجاد میکند و به همین دلیل برای درمان اگزما (eczema) و خارش، خشکی و التهاب پوست به کار میرود.
روغن دانه باباسو در لوازم آرایشی
روغن دانه باباسو به عنوان روغن ماساژ
روغن باباسو حاوی بسیاری از ویتامینها و مواد معدنی مغذی است؛ به همین دلیل از آن به عنوان روغن ماساژ استفاده میشود. این روغن به سرعت جذب میشود و روی پوست احساس چربی به جا نمیگذارد، بلکه پوست را لطیف و مخملی میکند.
روغن دانه باباسو در محصولات مراقبت از پوست و مو
روغن باباسو یک روغن غنی بوده و برای پوستهای حساس و خشک که به رطوبت نیاز دارند، اما چربی اضافی نمیخواهند، مناسب است. این روغن به لوسیونها و بالمهای مختلف، همچنین کرمهای صورت، لوسیونهای بدن و بالمهای لب اضافه میشود. از آنجایی که این روغن در دمای پوست ذوب میشود، خاصیت خنککنندگی دارد.
برای بیش از صد سال از روغن باباسو برای تولید صابونی که سخت و کفدار باشد، استفاده شده است. به دلیل کف فراوان و نرم، روغن باباسو برای شامپو صابونی، به ویژه برای موهای آسیب دیده و/یا خشک ایدهآل است.
روغن باباسو به عنوان خوراکی
روغن باباسو (Babassu oil) یک روغن خوراکی است و در مقادیر بیشتر برای تولید مارگارین استفاده میشود. از آنجایی که طعم ملایمی و بوی مطبوعی دارد، برای پخت کیک، رول (Roll) و کلوچه به کار میرود.
این روغن خوراکی از دانه های چرب پالم باباسو آمازونی بدست می آید. روغن باباسو غنی از آنتی اکسیدان ها و اسیدهای چرب ضروری است و خواص ضد قارچی، ضد ویروسی و ضدالتهابی نیز دارد. اگر چه روغن باباسو انصافا غنی و چسبناک است اما به سرعت جذب پوست می شود. این روغن اغلب در محصولاتی که جهت درمان آکنه، آبزدایی شدید و پیری زودرس تولید می شوند کاربرد دارد و در محصولاتی همچون نرم کننده های کوتیکول، روغن های حمام، صابون ها و روغن های ماساژ استفاده می شود.