روغن بادام

روغن بادام یک روغن‌ گیاهی محبوب در صابون‌ سازی است که به دلیل خواص بی‌نظیرش برای پوست مورد توجه قرار گرفته است. این روغن غنی از ویتامین E و اسیدهای چرب ضروری است که به نرمی و مرطوب‌کنندگی پوست کمک می‌کند. در صابون‌ سازی، روغن بادام باعث ایجاد کف لطیف و صابونی نرم و مغذی می‌شود که برای انواع پوست، به‌ویژه پوست‌های خشک و حساس، مناسب است. فواید روغن بادام برای پوست شامل رطوبت‌رسانی عمیق، کاهش التهابات پوستی، بهبود رنگ پوست، تقویت خاصیت ارتجاعی و کمک به کاهش علائم پیری است.

خاستگاه بادام

خاستگاه بادام (almond) احتمالاً در مناطق نیمه گرمسیری چین و خاورمیانه است. بادام، خاک گرم، هوا دار و کمی آهکی را در مکان های آفتابی و گرمسیری ترجیح می دهد. در زمستان های سرد با حداقل دمای 20- درجه سانتیگراد زنده می ماند. با این حال، تغییر دما می تواند مشکل ساز باشد.

روغن بادام را می توان از دانه های  بادام رسیده به دست آورد.  این روغن ممکن است از بادام شیرین، بادام تلخ یا از مخلوطی از هر دو توسط پرس سرد بدست آید و گاهی اوقات پس از آن تصفیه می شود. پس از حذف ناخالصی ها و کندن پوسته ها، بادام خشک تحت پرس قرار می گیرد. روغن به مدت چند روز  در حال سکون باقی می ماند تا موسیلاژ (mucilage) ته نشین شود و سپس با صافی جدا می شود. بقایای پرس به عنوان سبوس بادام (almond bran) فروخته می شود و همچنان حاوی 10 درصد روغن است. یک تن بادام پوست کنده (peeled almonds) حدود 400 لیتر روغن بادام دارد.

ترکیبات فرار روغن بادام

آنالیز ترکیبات فرار روغن بادام با استفاده از روش های استخراج مایع و کروماتوگرافی مایع و گاز عبازتند از:

• بنزآلدئید (benzaldehyde)
• نونانال (nonanal)
• decadienal
• (E,E)-2,4-decadienal

روغن بادام (almond oil) سرشار از بتا-زوسترول (beta-zoosterol)، اسکوالن (squalene) و آلفا-توکوفرول (alpha-tocopherol) است که همگی برای سلامت پوست مهم هستند.

درصد (% ) ترکیب شیمیایی اسید چرب روغن بادام عبارتند از:

• پالمیتیک اسید 6 الی 8 درصد
• اولئیک اسید 64 الی 82  درصد
• لینولئیک اسید 8 الی 28 درصد
• میریستیک اسید: 1.2 درصد

ترکیب شیمیایی بخش استرول روغن بادام:

• کلسترول (Cholesterol) : نهایتا 0.7 درصد
• کامپسترول (Campesterol): نهایتا 4 درصد
• استیگماسترول (Stigmasterol): نهایتا 3 درصد
• β-سیتوسترول (β-Sitosterol): 73–87 درصد
• Δ5- آوناسترول (Δ5-Avenasterol): نهایتا 10 درصد
• Δ7 – آوناسترول (Δ7-Avenasterol): نهایتا 3 درصد
• Δ7- استیگماسترول (Δ7-Stigmasterol): نهایتا 3 درصد
• براسیکاسترول (Brassicasterol): 0.3 درصد

ترکیب شیمیایی توکوفرول ها (غلظت بر حسب mg/100 گرم و محتوا بر حسب درصد)

• مجموع محتوی توکوفرول (Total content): 25-56
• α-توکوفرول (α-Tocopherol): 92-99 درصد
• β- توکوفرول (β-Tocopherol): کمتر از 1 درصد
• γ-توکوفرول (γ-Tocopherol): 1-7 درصد

سایر مواد تشکیل دهنده روغن بادام

• اسکوالن (Squalene)
• گلوتامین (Glutamine)
• کلسیم (Calcium)
• آهن (Iron)
• ویتامین A
• ویتامین B
• منیزیم (Magnesium)
• گوگرد (Sulphur)
• سدیم (Sodium)
• فسفر (Phosphorus)
• پتاسیم (Potassium)
• استرول ها (Sterols)

مشخصات فیزیکی روغن بادام

• ضریب شکست (refractive index): 1.4702–1.4715
• چگالی (density): 0.914–0.920
• عدد صابونی شدن (saponification number): 183–207
• عدد اسیدی (acid number): کمتر از 8
• عدد یدی (iodine num): 85–106
• بخش غیرقابل صابونی شدن (unsaponifiable): نهایتا 1.5 درصد
• نقطه انجماد (point of solidification): 10- تا 21- درجه سانتی گراد

ویژگی های روغن بادام

روغن بادام در دمای 10- درجه سانتی گراد شفاف می ماند و تنها زمانی که تا دمای 20- درجه سانتی گراد سرد شود جامد می شود.

خواص و کاربردهای روغن بادام بسیار شبیه به روغن زردآلو (apricot oil) است. روغن بادام حاوی α-توکوفرول و همچنین γ-توکوفرول است، در حالی که روغن زردآلو فقط حاوی γ-توکوفرول است. این برای تمایز بین مارزیپان (marzipan) و پرسیپان نیز مهم است. مارزیپان از بادام تهیه می شود، در حالی که پرسیپان (persipan) که مشابه آن است، اگرچه از نظر طعم کمی قوی تر از مارزیپان است، از هسته زردآلو تهیه می شود و بنابراین جایگزینی ارزان برای مارزیپان است.

روغن بادام شیرین به صورت خارجی به عنوان مثال در قطره گوش و همچنین در داخل به عنوان ملین (laxative) استفاده می شود. روغن بادام تلخ فقط ممکن است به صورت خارجی (externally) استفاده شود و فقط در مقادیر بسیار کم به غذا اضافه شود.

با توجه به خواص شیمیایی آن، روغن بادام یک استر غیر سمی، غیر محرک، غیر حساسیت زا و غیر کومدون زا نامحلول در آب است و به راحتی قابلیت امولسیون شدن دارد که دارای خواص و ویژگی های غیرمنتظره زیر است:

• – در حضور مقادیر زیادی روغن معدنی یا وازلین، احساس روانکاری خشک را ایجاد می کند.
• – حل کننده برتر مواد خام آرایشی چربی دوست، به ویژه عوامل ضد آفتاب و سیلیکون های فرار
• – ضریب پخش مثبت بالا (high positive spreading coefficient)
• – عامل ضد چسبندگی (anti-tack agent)، به ویژه در فرمولاسیون های ضد تعریق (antiperspirant)
• – عامل مرطوب کننده (wetting agent) و عامل تعلیق کمکی (auxiliary suspending agent) برای محصولات پودری نامحلول در آب
• – پایدار برای هیدرولیز در محدوده pH حدود 2-12

روغن بادام برای پوست خشک و پرخارش، اگزما، پسوریازیس و پوست ملتهب مفید است. روغن بادام امولینت و در جوانسازی و قوام پوست موثر است.

روغن بادام غنی از اسیدهای چرب اولئیک و لینولئیک است و بدین علت در آروماتراپی و ماساژ استفاده می شود. روغن بادام در صنعت آرایشی بهداشتی به خاطر خواص نفوذ کنندگی، مرطوب کنندگی (moisturising) و بازسازی (restructuring) استفاده می شود.

روغن بادام یکی از با ارزش ترین روغن های مراقبت از پوست است که قرن هاست برای این منظور استفاده می شود. این یک نوع “همه کاره” است که در تولید محصولات زیر استفاده می شود:

• روغن پوست (skin oil)
• روغن ماساژ (massage oil)
• حمام های روغن (oil baths)
• بالم لب (lip balm)، پماد (ointments)، کرم های سرد (cold creams)
• محصولات مراقبت از کودک (baby-care products)
• بسته های صورت و روغن (face and oil packs)
• محصولات مراقبت از مو (hair-care products)

به عنوان یک محصول موضعی به راحتی به پوست نفوذ می کند و آن را مرطوب می کند که خاصیت تسکین دهندگی به خصوص در پوست های خام، پوسته پوسته و خشک دارد. از این نظر روغن بادام دارای خواص زیر است:

• آرامش بخش (soothing)
• تسکین درد (pain-relieving)
• افزایش گردش خون (circulation-enhancing)
• مرطوب کننده (moisturising)
• این یک فیلتر طبیعی است (it is a natural filter)

ماندگاری روغن بادام

از آنجایی که روغن بادام به راحتی فاسد می شود، باید آن را در جای خنک و تاریک و در صورت امکان در ظروف کاملاً پر نگهداری کرد. در این شرایط تا 12 ماه ماندگاری دارد.

پوره بادام

پوره بادام همان فواید روغن بادام را دارد. پوره بادام اغلب در ماسک های پودری ، پودرهای لایه بردار و صابون بدن به عنوان لایه بردار ملایم استفاده می شود.

روغن بادام حاوی اسیدهای چرب ضروری، کربوهیدرات، پروتیین و منبع غنی از انواع ویتامین ها (B1، B2، B3، B5، B6، B9، C) و مواد معدنی (کلسیم، آهن، منیزیم، فسفر، پتاسیم، روی) است.

روغن بادام حاوی ویتامین ب کمپلکس و عنصر روی است که برای سلامت و زیبایی پوست ضروری هستند.

مراجع:

  Z. Ahmad / Complementary Therapies in Clinical Practice 16 (2010) 10–12