ترکیب شیمیایی
یونجه یکی از گیاهان مورد مطالعه بوده است. ترکیبات شیمیایی آن شامل موارد زیر است.
ساپونین ها (2 تا 3 درصد) که در هیدرولیز، آگلیکون های مدیکوژنیک اسید (aglycones medicagenic acid)، سویاساپوژنول (oyasapogenol) های A، B، C، D و E، و هدراژنین (hederagenin) و گلیکون های گلوکز، آرابینوز (arabinose)، زایلوز (xylose)، رامنوز (rhamnose)، گالاکتوز (galactose) و اسید گلوکورونیک (glucuronic acid) را تولید می کنند. استرول ها (beta-sitosterol، alpha-spinasterol، stigmasterol، cycloartenol و campesterol، با beta-sitosterol به عنوان جزء اصلی). الکل های با وزن مولکولی بالا (اکتاکوزانول (octacosanol)، تریاکونتانول (triacontanol))؛ و پارافین ها (nonacosane، triacontane، hentriacontane). بتا-سیتوسترول (beta-Sitosterol) نیز به صورت استرهایی با اسیدهای چرب (عمدتاً پالمیتیک، لوریک و میریستیک) وجود دارد. ثابت شده است که تریاکونتانول (Triacontanol) یک تنظیم کننده رشد گیاهی است که رشد برنج، ذرت و جو و همچنین عملکرد گوجه فرنگی، خیار و کاهو را افزایش می دهد.
فلاون ها و ایزوفلاون ها (تریسین (tricin)، جنیستئین (genistein)، دایدزین (daidzein)، بیوکانینA (biochanin)، فورمونونتین (formononetin) و (-)-50-methoxysativan)؛ مشتقات کومارین (coumarin) (کومسترول (coumestrol)، مدیکاگل (medicagol)، ساتیول (sativol)، تریفولیول (trifoliol)، لوسرنول (lucernol) و دافنورتین (daphnoretin))؛ و پکتین متیل استراز (pectin methylesterase) (آنزیمی که در مقادیر قابل توجهی وجود دارد و اعتقاد بر این است که یکی از علل نفخ در گاو با آزاد کردن اسیدهای پکتیک است که با کلسیم در شکمبه ترکیب می شود و یک ماده رزینی تشکیل می دهد و گازهای تولید شده در طول هضم را به دام می اندازد).
آلکالوئیدها (Alkaloids) (تریگونلین (trigonelline)، که فقط در دانه ها وجود دارد؛ استاکیرین (stachydrine)؛ و هموستاکیرین (homostachydrine)). اسیدهای گیاهی (مالیک (malic)، اگزالیک (oxalic)، مالونیک (malonic)، مالئیک (maleic) و کوئینیک (quinic) و غیره)؛ ویتامین ها و فاکتورهای رشد (ویتامین های A، B1، B6، B12، C، E و K1، نیاسین (niacin)، پانتوتنیک اسید (pantothenic acid)، بیوتین (biotin)، فولیک اسید (folic acid) و غیره)؛ اسیدهای آمینه (والین (valine)، لیزین (lysine)، آرژنین (arginine)، لوسین (leucine)، ایزولوسین (isoleucine)، تریپتوفان (tryptophan)، فنیل آلانین (phenylalanine)، متیونین (methionine) و ترئونین (threonine)؛ آسپاراژین (asparagine) در غلظت های بالا در دانه). قندها (ساکارز، فروکتوز، آرابینوز (arabinose)، زایلوز (xylose)، گالاکتوز (galactose)، ریبوز، مانوهپتولوز (mannoheptulose)، و D-گلیسررو-D-mannooctulose)؛ رنگدانه های گیاهی (کلروفیل، زانتوفیل، ب-کاروتن، آنتوسیانین)؛ الیاف خام (17-25٪)؛ پروتئین (15-25٪ در کنجاله یونجه کم آبی)؛ مواد معدنی؛ و عناصر کمیاب (کلسیم، فسفر، پتاسیم، منگنز، آهن، روی، مس).
مدیکارپین-ب-دی-گلوکوزید (Medicarpin-b-D-glucoside) (در ریشه)؛ سربروزیدها (cerebrosides) (اسفنگوزین ها (sphingosines))؛ پلاستوسیانین ها (plastocyanins) و فرودوکسین ها (ferredoxins)؛ بنزوئیل مزوتارتاریک اسید (benzoylmesotartaric acid)، و بنزوئیل-(S)،(-)-مالیک اسید. سه فیتوالکسین (phytoalexins)؛ مدیکوزیدهای A، C، G، I، J، و L (تری ترپن گلیکوزیدها (triterpene glycosides) ) در ریشه. و یک اسید آمینه جدید، مدیکانین (medicanine)، (S)-N-(3-هیدروکسی پروپیل)-ازتیدین-2-کربوکسیلیک اسید ((S)-N-(3-hydroxypropyl)- azetidine-2-carboxylic acid) از نهال ها
در عصاره های جامد تجاری یونجه و شبدر قرمز، آثاری از کانابینول (cannabinol)، کافئین (caffeine)، اسکوپولامین (scopolamine)، ایزوکومارین (isocoumarin)، فنیل پنتادینال (phenylpentadienal)، فنیل هگزادین (phenylhexadiene) و نپتالاکتون (nepetalactone) گزارش شده است. اینکه آیا این ترکیبات نتیجه آلودگی یا تقلب بوده اند یا خیر، هنوز باید تایید شود.
کاربردهای ، دارویی و آرایشی
ادعا شده است که عصاره غیر صابونی (unsaponifiable extract) در درمان بیماری های پوستی، از جمله آسیب های ناشی از رادیوتراپی و در بهبود لثه ها پس از عمل های ارتودنسی (orthodontic operations) مفید است. همچنین گزارش شده است که از یونجه در ماسک های لایه برداری پوست (peelable facial masks) صورت استفاده می شود.
یونجه همچنین منبع تولید کلروفیل است.
مراجع:
IKHLAS A. KHAN, LEUNG’S ENCYCLOPEDIA OF COMMON NATURAL INGREDIENTS, Third Edition, 2010 by John Wiley & Sons, Inc. All rights reserved.