EDTA یا اتیلن دی آمین تترا استیک اسید (Ethylenediaminetetraacetic Acid) یک عامل کیلیت ساز قوی است که در صابون سازی و محصولات آرایشی به کار می رود. این ماده، به دلیل قابلیت اتصال به یون‌های فلزی و ایجاد پیوندهای قوی با آن‌ها، کاربرد های متعددی دارد که می‌تواند کیفیت و ماندگاری صابون‌های گیاهی را بهبود بخشد.
خواص کیلیت سازی
EDTA به عنوان یک کیلیت کننده با یون های فلزی مانند کلسیم، منیزیم، و آهن که در آب سخت موجود است، پیوند برقرار می‌کند. در فرآیند ساخت صابون، این خاصیت به ایجاد کمپلکس هایی با یون های فلزی می انجامد که در نهایت به پایداری و اثربخشی فرمولاسیون صابون کمک می کند.
افزایش ماندگاری صابون
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های EDTA، افزایش ماندگاری صابون است. این ماده با اتصال به یون های فلزی از تجزیه تدریجی صابون جلوگیری می کند و به همین دلیل برای تولید صابون هایی که نیاز به ماندگاری طولانی دارند، بسیار مفید است. با جلوگیری از اکسیداسیون و تشکیل بوی نامطبوع، EDTA به پایداری صابون کمک می کند.
بهبود خاصیت کف و پاک‌کنندگی
در آب سخت، صابون به دلیل حضور یون های کلسیم و منیزیم، کمتر کف می‌کند. EDTA با حذف این یون ها از محلول، کف‌زایی صابون را بهبود می بخشد و در نتیجه، خاصیت پاک کنندگی صابون در شرایط مختلف آب بهبود می یابد. این ویژگی به خصوص برای تولید صابون های گیاهی که عملکرد بهتر در آب سخت دارند، ارزشمند است.
نرم‌کردن آب
EDTA به عنوان یک نرم کننده آب عمل می کند، هر چند به تنهایی ممکن است برای نرم سازی کامل آب کافی نباشد. در ترکیب با سایر مواد، این ماده کمک می کند تا آب سخت برای استفاده در صابون سازی به حالت نرم تری برسد. نرم کردن آب، باعث افزایش کیفیت صابون و تجربه بهتر مصرف‌کننده می شود.
اثر نگهدارنده و تثبیت کننده
EDTA به عنوان یک ماده نگهدارنده و تثبیت کننده در فرمولاسیون صابون به کار می رود. این ماده در کنار سایر نگهدارنده ها، ماندگاری و پایداری محصولات صابونی را افزایش می دهد. از طرفی، به دلیل اینکه با یون‌های فلزی پیوند ایجاد می کند، از تخریب اجزای حساس به اکسیداسیون در صابون جلوگیری می کند.
افزایش اثرات آنتی اکسیدانی
یکی از ویژگی های جالب EDTA، افزایش اثرات آنتی اکسیدانی ویتامین هایی مانند ویتامین C و E است. این ماده با پیوند به فلزات سنگین از اثرات تخریبی آن‌ها بر روی آنتی اکسیدان ها جلوگیری کرده و این ویتامین ها را در صابون پایدار نگه می دارد.
کاربرد در محصولات مختلف آرایشی و بهداشتی
علاوه بر صابون، EDTA در انواع محصولات آرایشی و بهداشتی مانند مرطوب کننده ها، شامپو ها، نرم کننده ها، ضد آفتاب ها و لوسیون ها نیز به‌کار می رود. استفاده از EDTA در این محصولات باعث تثبیت و افزایش ماندگاری آن ها شده و در شرایط مختلف، کارایی و اثربخشی محصولات را حفظ می کند.
تتراسدیم اتیدرونات چیست و چه ارتباطی با EDTA دارد؟
تتراسدیم اتیدرونات (Tetrasodium Etidronate) یک ترکیب سنتتیک (ساخت بشر) و یک عامل کیلیت کننده است. این ماده «یک خویشاوند نزدیک» EDTA محسوب می‌شود. اتیدران تتراسدیم یک مشتق اسید دی‌فسفونیک است. در حالی که EDTA نام عمومی‌تری برای اسید اتیلن دی‌آمین تترا استیک است. منابع بین اتیدران تتراسدیم و EDTA تتراسدیم تمایز قائل می‌شوند، هرچند هر دو عملکردهای مشابهی به عنوان کیلیت شونده دارند.
کاربردها و مزایای تتراسدیم اتیدرونات و EDTA
هر دو ماده به عنوان عوامل کیلیت کننده عمل می‌کنند، به این معنی که به یون‌های فلزی در محلول‌ها متصل می‌شوند و از واکنش آن‌ها با سایر مواد جلوگیری می‌کنند. این ویژگی آن‌ها را در کاربردهای مختلف مفید می‌سازد.
مزایای تتراسدیم اتیدرونات در محصولات حمام و بدن شامل موارد زیر است:
- جلوگیری از تفاله صابون: یکی از مزایای اصلی آن کاهش تشکیل تفاله صابون در آب سخت است. این ماده به یون‌های کلسیم و منیزیم در آب سخت متصل می‌شود و از تداخل آن‌ها با عملکرد صابون جلوگیری می‌کند.
- افزایش پایداری محصولات: به عنوان یک عامل کیلیت کننده، با جلوگیری از واکنش بین یون‌های فلزی و سایر مواد، عمر مفید و پایداری محصولات را افزایش می‌دهد. این کار به خصوص در محصولاتی که حاوی آب و روغن هستند مفید است، زیرا یون‌های فلزی می‌توانند اکسیداسیون را تسریع کرده و منجر به فساد شوند.
- نرم کردن آب برای بهبود کف: با کاهش سختی آب، اتیدران تتراسدیم خاصیت کف‌کنندگی صابون‌ها و شامپوها را بهبود می‌بخشد و تجربه‌ای لوکس‌تر و پرکف‌تر را ارائه می‌دهد.
حضور تتراسدیوم اتیدرونات در محصولات آرایشی
این ماده در 1.11% از محصولات آرایشی موجود است.
برخی از محصولات آرایشی که حاوی تتراسدیوم اتیدرونات هستند
- صابون جامد بچه (36.65%)
- صابون جامد (31.71%)
- رنگ مو (16.24%)
جمع‌بندی
به‌طور کلی، EDTA یک ماده پرکاربرد و مفید در صابون سازی و محصولات آرایشی است. این ماده به دلیل خواص کیلیت سازی، افزایش ماندگاری، بهبود کف، پاک کنندگی و اثر نگهدارنده به عنوان یک افزودنی ارزشمند در فرمولاسیون صابون های گیاهی شناخته می شود.
