گیاه دم شیر: خواص ضد التهابی و جوان‌سازی پوست

گیاه دم شیر (Leonurus cardiaca) یک گیاه قدرتمند و بالا‌رونده است که اصالتاً از اروپا و آسیا منشأ گرفته و به دلیل خواص بی‌نظیر خود در زمینه‌های مختلف سلامتی و زیبایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه با فواید این گیاه برای پوست و سلامت روان آشنا می‌شویم.

گیاه دم شیر (Leonurus cardiaca)، که به نام‌های رایج دیگری مانند دم شیر قلبی یا ذنب الاسد نیز شناخته می‌شود، یک گیاه دارویی چند ساله از خانواده نعناعیان است. این گیاه تاریخچه طولانی در استفاده سنتی برای اهداف درمانی دارد، به ویژه برای سلامت زنان و قلب. در حالی که گیاهان دیگر خانواده نعنا بوی خوشایندی دارند، دم شیر معمولاً بوی نامطبوع و طعم تلخی دارد.

فهرست مطالب

مشخصات کلی و طبقه‌بندی گیاه دم شیر

گیاه دم شیر یک گیاه دارویی و معطر است.
این گیاه از خانواده نعنایان (Lamiaceae) است.
این گیاه علفی و چند ساله است.
در حال حاضر در بسیاری از منابع علمی معتبر از پیکره رویشی آن به عنوان دارو یاد می‌شود.
برخلاف بیشتر نعناها، بوی نامطبوع و طعم تلخی دارد.

ظاهر و ویژگی‌های فیزیکی گیاه دم شیر

گیاهی بلند و راست است که می‌تواند تا ۱ تا ۲ متر ارتفاع داشته باشد. ارتفاع آن با توجه به شرایط اقلیمی محل رویش متفاوت و بین ۵۰ تا ۱۵۰ سانتی‌متر است.
ساقه آن مستقیم، منشعب، چهار گوش و کم و بیش تو خالی است.
برگ‌ها به طور متقابل روی ساقه قرار گرفته‌اند.
برگ‌های پایینی نسبت به برگ‌های بالایی بزرگترند.
طول برگ‌های پایینی ۶ تا ۱۰ سانتی‌متر و کم و بیش پهن بوده و دارای ۵ تا ۷ بریدگی می‌باشد.
دمبرگ‌های برگ‌های پایینی نسبت به برگ‌های بالایی بلندتر است.
برگ‌های بالایی و میانی کوچکتر و طول آن‌ها به دو تا چهار سانتی‌متر می‌رسد.
سطح برگ‌ها از کرک‌های ظریفی پوشیده شده است و بافت کمی کرک‌دار دارند. برگ‌ها می‌توانند ظاهری نامرتب و درهم داشته باشند و تیغ‌دار باشند، به طوری که ممکن است هنگام برداشت نیاز به استفاده از دستکش باشد. شکل کلی برگ‌ها پنجه‌ای با نوک تیز و دندانه‌دار است.
گل‌ها بسیار کوچک هستند.
گل‌ها به رنگ صورتی و به صورت دستجات متراکمی که شامل ۸ تا ۱۱ گل است، در زاویه برگ‌ها تشکیل می‌شوند. گل‌ها می‌توانند صورتی، سفید، یا بنفش باشند، یا صورتی تا بنفش، یا ارغوانی یا صورتی مخلوط با سفید و کرکی، یا بنفش یا صورتی و خزدار.
گل‌ها معمولاً بین خرداد تا مهر (June and September) یا اواخر بهار تا اوایل تابستان (late spring to early summer) شکوفا می‌شوند.
روی هر ساقه ۲۰ تا ۲۵ چرخه گل مشاهده می‌شود.
میوه این گیاه فندقه و چهار قسمتی است.
بذر گیاه دم شیر سه وجهی، به طول دو و ضخامت یک میلی‌متر بوده و رنگ آن قهوه‌ای روشن است.
وزن هزار دانه بذر ۰.۷ تا ۰.۹ گرم است.

خاستگاه و رویشگاه گیاه دم شیر

منشأ این گیاه نواحی مدیترانه در آسیا – اروپا یا آسیا و اروپای جنوب شرقی است. بومی اروپای مرکزی اوراسیا بوده است.
اکنون در سراسر جهان یافت می‌شود.
به طور خودرو در نقاط مرطوب، کوهستانی، کنار جاده‌ها و اراضی غیر مزروع می‌روید. همچنین در زمین‌های بایر و سایر اراضی بلا استفاده رشد خوبی دارد.
در ایران در نواحی کوهستانی و مرتفع کشور، مانند دماوند یافت می‌شود.
در آمریکا یک گونه مهاجم در نظر گرفته می‌شود.
به راحتی در باغ قابل کشت است و اگر کنترل نشود می‌تواند به صورت وحشی رشد کند.

ترکیبات شیمایی فعال گیاه دم شیر

خواص دارویی گیاه دم شیر ناشی از ترکیبات شیمیایی و اجزای فعال موجود در پیکره رویشی آن (معمولاً برگ‌ها و گل‌ها) و دانه‌ها است. منابع مختلف به تعدادی از این ترکیبات کلیدی اشاره کرده‌اند:

آلکالوئیدها (Alkaloids): این گروه از ترکیبات شامل لئونورین (Leonurine) و استاکیدرین (Stachydrine) (به خصوص L-استاکیدرین) هستند. لئونورین به تحریک انقباضات رحمی کمک می‌کند و در تنظیم چرخه قاعدگی نامنظم یا تأخیری مؤثر است. همچنین به دلیل مقادیر بالای لئونورین، گیاه دم شیر خواص ضد التهابی قوی دارد. استاکیدرین نیز در تحریک انقباض عضلات رحم نقش دارد.
ایرویدوئیدها (Iridoids): از جمله این ترکیبات لئونورید (Leonuride) است. این ترکیبات به عنوان مواد موثره مهم در پیکره رویشی دم شیر شناخته می‌شوند و مشابه ترکیباتی هستند که در ریشه سنبل الطیب یافت می‌شوند.
فلاونوئید ها (Flavonoids): دم شیر منبع غنی از فلاونوئیدها است. این ترکیبات، همراه با سایر آنتی‌اکسیدان‌ها، به محافظت از سلول‌ها در برابر آسیب رادیکال‌های آزاد کمک می‌کنند. فلاونوئیدها همچنین به خواص مقوی پوست و جوان‌سازی آن کمک می‌کنند و مطالعاتی ارتباط بین مصرف آن‌ها و کاهش خطر بیماری‌های قلبی را نشان داده‌اند.
تانن‌ها (Tannins): این ترکیبات نیز در دم شیر یافت می‌شوند و در پیکره رویشی گیاه ممکن است ۵ تا ۱۰ درصد وزن خشک آن را تشکیل دهند. تانن‌ها خواص قابض (Astringent) دارند.
تری‌ترپن‌ها (Triterpenes): از جمله این ترکیبات اسید اورسولیک (Ursolic acid) است. این ترکیبات، همراه با لئونورین و فلاونوئیدها، به کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی کمک می‌کنند و در مطالعات حیوانی اثرات محافظت‌کننده قلب نشان داده‌اند.
استرول‌ ها (Sterols): این ترکیبات نیز به عنوان اجزای فعال در دم شیر نام برده شده‌اند و به خواص آنتی‌اکسیدانی آن کمک می‌کنند.
مواد تلخ (Bitter substances) و گلیکوزیدهای تلخ (Bitter glycosides): تلخی گیاه دم شیر ناشی از این ترکیبات است. گلیکوزیدهای تلخ به اثرات آرام‌بخش و تسکین‌دهنده گیاه مرتبط با اضطراب و ترومای زایمان نسبت داده شده‌اند. همچنین ممکن است باعث کاهش موقت فشار خون شوند. ماهیت تلخ دم شیر به تحریک هضم، عملکرد کبد و اشتها کمک می‌کند.
اسانس (Essential oil): اسانس نیز در پیکره رویشی دم شیر وجود دارد، گرچه به مقدار کم (حدود ۰.۰۳ تا ۰.۲ درصد). روغن اسانس دم شیر خواص آرام‌بخش، ضد میکروبی، ضد التهابی دارد، به بهبود زخم پوست کمک می‌کند، با تحریک گردش خون و تولید کلاژن به بهبود تون و بافت پوست می‌انجامد و با متعادل کردن تولید سبوم، پوست تحریک شده و قرمز را تسکین می‌دهد.
سایر ترکیبات: اسید کافئیک، دی‌ترپن‌ها، اسید مالیک، اسید اولئیک، ترکیبات فنولی و ترپنوئید ها نیز در دم شیر یافت شده‌اند.

خواص دارویی گیاه دم شیر

فواید دارویی گیاه دم شیر که به این ترکیبات شیمیایی نسبت داده شده‌اند، بر اساس منابع شامل موارد زیر است:
1. سلامت زنان: دم شیر به طور سنتی و در منابع متعددی برای حمایت از سلامت زنان و سیستم تولید مثل استفاده شده است.
  - حمایت از رحم: به عنوان یک مقوی برای سلامت رحم قبل و بعد از زایمان استفاده می‌شود.
  - تحریک انقباضات رحمی: لئونورین به تحریک انقباضات رحمی کمک می‌کند. استاکیدرین نیز باعث انقباض عضلات رحم می‌شود. این خاصیت در کمک به زایمان تأخیری، تسهیل زایمان و کمک به جمع شدن رحم پس از زایمان و کاهش خطر خونریزی پس از زایمان مفید است. همچنین می‌تواند به کاهش دردهای پس از زایمان کمک کند. در اواخر بارداری برای همگام‌سازی انقباضات رحمی مصرف می‌شود. به عنوان یک داروی تسریع‌کننده و تحریک‌کننده زایمان و خروج نوزاد استفاده می‌شود.
  - تنظیم چرخه قاعدگی: لئونورین می‌تواند به تنظیم چرخه قاعدگی تأخیری یا نامنظم کمک کند. این گیاه به عنوان اِمناگوگ (emmenagogue) شناخته می‌شود که جریان خون به ناحیه لگن و رحم را تحریک می‌کند و باعث افزایش یا تحریک جریان قاعدگی می‌شود. برای قاعدگی‌های تأخیری یا نامنظم (آمنوره) مفید است.
  - تسکین علائم قاعدگی دردناک و PMS: دم شیر می‌تواند علائم سندرم پیش از قاعدگی (PMS)، از جمله گرفتگی و درد قاعدگی را تسکین دهد. خواص ضد التهابی و تسکین‌دهنده آن می‌تواند جایگزین مناسبی برای داروهای شیمیایی باشد.
  - پیشگیری از عفونت‌های رحمی: ماماها به طور سنتی از این گیاه برای پیشگیری از عفونت‌های رحمی استفاده می‌کردند.
  - حمایت در یائسگی: ترکیبات فعال آن به بدن در تجزیه و پردازش هورمون‌ها کمک می‌کنند که می‌تواند علائم یائسگی مانند گرگرفتگی، اختلالات خواب و تغییرات خلقی را متعادل و کاهش دهد. اغلب با گیاهان دیگری مانند مریم گلی یا کوهوش سیاه ترکیب می‌شود.
2. سلامت قلب و عروق: دم شیر به طور گسترده‌ای به عنوان مقوی قلب (heart tonic) شناخته شده و برای سلامت قلب مفید است. نام علمی آن، Leonurus cardiaca، به این کاربرد اشاره دارد.
  - کاهش تپش قلب و آریتمی: به ویژه برای آرام کردن یا کاهش تپش قلب نامنظم که ناشی از استرس و اضطراب است، استفاده می‌شود. در مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی اثرات ضد آریتمی نشان داده است. یک مطالعه انسانی نشان داد که مصرف عصاره آن تپش قلب را در بزرگسالان مبتلا به فشار خون بالا و اضطراب کاهش می‌دهد.
  - کاهش فشار خون: می‌تواند به کاهش فشار خون کمک کند. گلیکوزیدهای تلخ ممکن است موقتاً فشار خون را کاهش دهند.
  - تقویت قلب: عملکرد قلب، به ویژه در قلب‌های ضعیف را تقویت می‌کند. در دوران بارداری و زایمان که فشار بیشتری بر قلب وارد می‌شود، مفید است.
  - پیشگیری از بیماری‌های قلبی: به عنوان یک محافظ کلی برای سلامت قلب عمل می‌کند. ترکیبات مانند اسید اورسولیک، لئونورین و فلاونوئیدها ممکن است خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را کاهش دهند. توسط برخی سازمان‌ها در میان ۱۰ ماده برتر غذایی برای بیماری‌های قلبی معرفی شده است.
3. سیستم عصبی و سلامت روان: دم شیر به دلیل اثرات آرام‌بخش و تسکین‌دهنده بر سیستم عصبی شناخته شده است.
  - کاهش اضطراب و استرس: به آرام کردن و تسکین اعصاب، کاهش احساس استرس، نگرانی و اضطراب کمک می‌کند. اثرات آرام‌بخش ملایمی دارد. می‌تواند به کاهش اضطراب همراه با تپش قلب یا فشار خون بالا کمک کند. ترکیبات ارگانیک آن با کاهش ترشح هورمون کورتیزول در کاهش استرس و میگرن مؤثر هستند. اثر آن در کاهش استرس با چای بابونه مقایسه شده است.
  - درمان بی‌خوابی: با کاهش اضطراب و استرس، به آرامش ذهن و بهبود کیفیت خواب کمک می‌کند. برخی تحقیقات مصرف آن را همراه با ترکیبات دیگر برای بهبود الگوی خواب، به ویژه در افراد در حال ترک الکل، پیشنهاد می‌کنند.
  - رهایی از احساسات ناگهانی: به عنوان یک آرام‌بخش و ضد اسپاسم ملایم، به جای ایجاد رخوت، از فوران‌های ناگهانی احساسی آرامش می‌بخشد.
  - درمان میگرن: با کاهش استرس، می‌تواند به درمان میگرن نیز کمک کند.
  - حمایت از تمرکز: استفاده از روغن‌های حاوی دم شیر و CBD می‌تواند به بهبود تمرکز کمک کند.
4. سلامت پوست: دم شیر برای سلامت پوست و درمان برخی مشکلات پوستی مفید است.
  - ضد التهاب و آنتی‌اکسیدان: خواص ضد التهابی و آنتی‌اکسیدانی قوی آن به تسکین تحریک، کاهش قرمزی و مبارزه با آسیب رادیکال‌های آزاد کمک می‌کند.
  - تقویت و جوان‌سازی پوست: سرشار از فلاونوئیدها و ترکیبات فنولی با اثرات مقوی و جوان‌کننده است. با تحریک گردش خون و تولید کلاژن، تون و بافت پوست را بهبود بخشیده و ظاهری جوان‌تر ایجاد می‌کند.
  - مبارزه با آکنه: خواص ضد میکروبی آن با باکتری‌های مولد آکنه مبارزه کرده و از جوش زدن جلوگیری می‌کند. می‌تواند به عنوان درمان موضعی برای آکنه استفاده شود.
  - تسکین تحریک و خارش: در کاهش یا پیشگیری از قرمزی، خارش، تحریک و تورم پوست بسیار مفید است. روغن اسانس آن نیز دارای خواص تسکین‌دهنده برای پوست حساس یا تحریک شده است.
  - آبرسانی: در محصولات موضعی مانند کره بدن، می‌تواند به آبرسانی و بهبود نواحی خشک و زبر پوست کمک کند.
  - خواص ضد پیری: در محصولات موضعی مانند روغن‌های CBD/CBG به عنوان عامل ضد پیری استفاده می‌شود. روغن اسانس آن با تنظیم تولید سبوم، به تعادل پوست چرب و خشک کمک کرده و پوست را هیدراته و نرم نگه می‌دارد.
  - بهبود زخم: خواص ضد میکروبی و ضد التهابی روغن اسانس دم شیر به بهبود زخم‌ها، بریدگی‌ها یا نیش حشرات کمک می‌کند.
5. سلامت دستگاه گوارش و کبد: ماهیت تلخ دم شیر در این زمینه مفید است.
  - تحریک هضم و اشتها: مانند سایر گیاهان تلخ، کبد و دستگاه گوارش را تحریک کرده، به هضم سالم کمک می‌کند و اشتهای ضعیف را بهبود می‌بخشد.
  - هضم مرتبط با استرس: به هضم ضعیف یا اشتهای کم که با استرس یا اضطراب مرتبط است، کمک می‌کند. می‌تواند با بابونه یا بادرنجبویه برای رفع بی‌اشتهایی ناشی از اعصاب ترکیب شود.
6. سایر فواید:
  - ضد اسپاسم، خلط آور، مقوی: در طب سنتی به عنوان ضد تشنج، قابض، خلط آور، مقوی و اشتها آور ذکر شده است. این خواص در منابع دیگر نیز تأیید شده است.
  - دیورتیک (ادرارآور): دارای خواص ادرارآور است.
  - جلوگیری از سرطان: آنتی‌اکسیدان‌های موجود در دم شیر می‌توانند فعالیت رادیکال‌های آزاد را کاهش دهند و به جلوگیری از سرطان و سایر بیماری‌های مزمن منجر شوند.
  - درمان آسم و صرع: در میان خواص ذکر شده، درمان آسم و صرع نیز نام برده شده است.
  - کمپرس برای زخم‌ها: استفاده موضعی دم کرده بر روی زخم‌ها می‌تواند سرعت بهبود آن‌ها را افزایش دهد.
  - درمان عفونت‌ها و ترشحات واژن: انفوزیون یا تنتور رقیق شده آن می‌تواند به صورت موضعی (دوش واژینال) برای پاکسازی عفونت‌ها و ترشحات واژن استفاده شود.
  - سلامت چشم: دکوکشن دانه‌ها به صورت رقیق شده می‌تواند به عنوان شستشوی چشم برای درمان ورم ملتحمه (conjunctivitis) یا چشم‌های خسته استفاده شود.
نحوه مصرف گیاه دم شیر

بخش‌های مورد استفاده معمولاً شامل سرشاخه‌های گلدار، برگ‌ها و گاهی دانه‌ها است. دم شیر به اشکال مختلفی مصرف می‌شود، از جمله چای یا دمنوش، تنتور (عصاره مایع غلیظ)، عصاره، کپسول، شربت و به صورت موضعی در کرم‌ها، روغن‌ها و دوش‌های واژینال. به دلیل طعم تلخ، غالباً با مواد شیرین‌کننده یا گیاهان دیگر ترکیب می‌شود.

احتیاط‌ها و موارد منع مصرف گیاه دم شیر

با وجود فواید متعدد، مصرف دم شیر به دلیل تأثیر برخی از ترکیبات آن بر بدن نیازمند احتیاط است.

بارداری و شیردهی: به دلیل توانایی تحریک و انقباض عضلات رحم، مصرف آن در دوران بارداری ممنوع است و می‌تواند منجر به سقط جنین یا زایمان زودرس شود. همچنین برای مادران شیرده توصیه نمی‌شود زیرا اثرات آن بر شیردهی به خوبی مطالعه نشده و ممکن است بر نوزاد تأثیر بگذارد.
مشکلات قلبی و فشار خون: به دلیل تأثیر بالقوه بر ضربان و ریتم قلب، افرادی که داروهای قلبی (مانند بتا بلاکرها) مصرف می‌کنند یا فشار خون پایین دارند، باید قبل از استفاده با پزشک مشورت کنند.
اختلالات خونریزی و داروهای رقیق‌کننده خون: دم شیر ممکن است خواص رقیق‌کنندگی خفیف خون داشته باشد. با داروهای رقیق‌کننده خون مانند وارفارین تداخل ایجاد می‌کند و نباید توسط افرادی که این داروها را مصرف می‌کنند، جز با نظر پزشک، استفاده شود.
جراحی: به دلیل تأثیر احتمالی بر لخته شدن خون، توصیه می‌شود حداقل دو هفته قبل از جراحی مصرف آن متوقف شود.
خونریزی شدید قاعدگی: اگر خونریزی قاعدگی شدیدتر از حد معمول باشد، نباید از این گیاه استفاده کرد.
عوارض جانبی: مصرف زیاد ممکن است باعث عوارضی مانند اسهال، خونریزی رحمی و درد معده شود. واکنش‌های آلرژیک یا حساسیت نیز ممکن است رخ دهد.
کودکان: به دلیل محدودیت داده‌های ایمنی، برای کودکان و نوزادان توصیه نمی‌شود.

در مجموع، منابع نشان می‌دهند که خواص دارویی گیاه دم شیر به دلیل وجود ترکیبات شیمیایی متنوعی مانند آلکالوئیدها (بویژه لئونورین و استاکیدرین)، ایرویدوئیدها (لئونورید)، فلاونوئید ها، تانن‌ها، تری‌ترپن‌ ها (اسید اورسولیک)، استرول‌ها، مواد تلخ و اسانس است که در سلامت قلب، سیستم تولید مثل زنان، کاهش استرس و اضطراب، سلامت پوست و دستگاه گوارش نقش دارند. با این حال، استفاده از آن نیازمند آگاهی از موارد منع مصرف و احتیاط‌های لازم، به ویژه در دوران بارداری، شیردهی، و در صورت مصرف داروهای خاص است.

محبوبیت گیاه دم شیر در رایحه درمانی

یکی دیگر از کاربردهای گیاه دم شیر، استفاده از آن در رایحه درمانی (Aromatherapy) و حمام‌های درمانی است. این گیاه به خاطر خصوصیات خواب‌آور و تسکین‌دهنده اضطراب، محبوبیت زیادی در کاهش استرس پیدا کرده است.

تأثیر بر سلامت روان: استشمام بوی دلنشین این گیاه می‌تواند به کاهش اضطراب، آرام‌ سازی ذهن و افزایش کیفیت خواب کمک کند.
حمام‌های گیاهی با دم شیر: افزودن عصاره یا دم‌کرده این گیاه به آب حمام، تجربه‌ای آرامش‌ بخش ایجاد کرده و به تسکین عضلات و آرام‌سازی سیستم عصبی کمک می‌کند.

گیاه دم شیر در محصولات آرایشی و بهداشتی

به دلیل خواص ضدعفونی‌ کننده و مرطوب‌ کننده، از عصاره گیاه دم شیر در ساخت کرم‌ ها، لوسیون‌ ها و محصولات مخصوص پوست استفاده می‌ شود.

ترکیبات گیاهی مفید: این گیاه سرشار از فلاونوئید ها و آلکالوئید هایی است که به تغذیه و تقویت پوست کمک می‌کنند.
محصولات آرام‌بخش پوست: کرم‌ ها و ماسک‌ های صورت حاوی دم شیر برای پوست‌ های حساس و مستعد التهاب بسیار مفید هستند.

چگونه از گیاه دم شیر استفاده کنیم؟

دم‌نوش برای آرامش: یک فنجان دم‌نوش گیاه دم شیر می‌تواند اضطراب شما را کاهش دهد.
استفاده موضعی: روغن یا عصاره این گیاه را می‌توانید به‌صورت مستقیم روی پوست بمالید یا با روغن‌های حامل ترکیب کنید.
حمام گیاهی: چند قطره عصاره دم شیر را به آب گرم حمام اضافه کنید و از آرامش بی‌ نظیر آن بهره ببرید.

گیاه دم شیر با خواص شگفت‌ انگیز خود نه‌ تنها در بهبود وضعیت پوست و آرامش روان نقش دارد، بلکه به دلیل طبیعی بودن، گزینه‌ ای ایده‌ آل برای افرادی است که به دنبال محصولات گیاهی و سالم هستند. این گیاه هدیه‌ای از دل طبیعت است که آرامش و زیبایی را به شما هدیه می‌ دهد.

موارد منع مصرف گیاه دم شیر

زنان باردار: زنان باردار باید به دلیل پتانسیل تحریک انقباضات رحمی از مصرف گیاه دم شیر خودداری کنند. این تحریک می‌تواند منجر به سقط جنین یا زایمان زودرس شود. تنها استثنای ذکر شده برای استفاده در بارداری، کمی قبل از زایمان و صرفاً تحت نظر یک متخصص باتجربه است. منابع دیگر تأکید دارند که باید حتماً قبل از استفاده از هرگونه داروی گیاهی در دوران بارداری با پزشک مشورت شود.
مادران شیرده: مادران شیرده نیز باید از مصرف گیاه دم شیر پرهیز کنند زیرا اثرات آن بر شیردهی به خوبی مطالعه نشده است. این نگرانی وجود دارد که گیاه دم شیر ممکن است در تولید شیر اختلال ایجاد کند یا به شیر مادر منتقل شود و به نوزاد شیرخوار آسیب برساند. توصیه می‌شود قبل از استفاده از دم شیر در دوران شیردهی با پزشک مشورت شود.
افراد با اختلالات خونریزی: گیاه دم شیر دارای خواص رقیق‌کننده خون ملایمی است. به همین دلیل، ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهد، به ویژه در افرادی که اختلالات خونریزی دارند.
افراد با فشار خون پایین: این گیاه می‌تواند فشار خون را پایین بیاورد. بنابراین، افرادی که فشار خون پایین دارند نباید از آن استفاده کنند.
افراد با خونریزی شدید قاعدگی: اگر خونریزی‌های قاعدگی شدیدتر از حد معمول باشد، نباید از این گیاه استفاده کرد.
کودکان و نوزادان: به دلیل محدودیت داده‌های ایمنی و عوارض جانبی احتمالی، مصرف گیاه دم شیر برای کودکان و نوزادان توصیه نمی‌شود، مگر تحت نظر و راهنمایی متخصص مراقبت‌های بهداشتی واجد شرایط.
افراد حساس یا دارای آلرژی: برخی افراد ممکن است به گیاه دم شیر یا سایر گیاهان خانواده نعناع (Lamiaceae) حساسیت یا آلرژی داشته باشند. اگر به نعناع، مریم گلی یا گیاهان مرتبط دیگر آلرژی شناخته شده‌ای دارید، توصیه می‌شود از دم شیر پرهیز کنید یا آن را با احتیاط و زیر نظر متخصص مصرف کنید.
افراد تحت جراحی: به دلیل اثرات بالقوه بر لخته شدن خون، افرادی که قرار است جراحی انجام دهند باید حداقل دو هفته قبل از عمل برنامه ریزی شده، مصرف گیاه دم شیر را قطع کنند. دم شیر ممکن است در لخته شدن خون تداخل ایجاد کند و خطر خونریزی بیش از حد در حین جراحی را افزایش دهد.

عوارض جانبی احتمالی گیاه دم شیر

تحقیقات فعلی در مورد اثرات گیاه دم شیر در انسان محدود است، بنابراین ایمنی و عوارض جانبی احتمالی آن به طور کامل شناخته شده نیست. با این حال، بر اساس یافته‌ها، عوارض جانبی معمول ناشی از مصرف زیاد دم شیر می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

اسهال
خونریزی رحمی
درد معده

برخی منابع نیز به طور کلی به احتمال واکنش‌های آلرژیک یا عوارض جانبی هنگام استفاده از این گیاه اشاره می‌کنند.

تداخلات دارویی:

گیاه دم شیر ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشد.
به دلیل پتانسیل تأثیرگذاری بر ضربان و ریتم قلب، افرادی که از داروهای تنظیم کننده ضربان قلب مانند مسدود کننده‌های بتا استفاده می‌کنند باید قبل از استفاده از این مکمل با پزشک خود مشورت کنند.
این گیاه با داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین تداخل دارد و نباید توسط افرادی که این دسته از داروها را مصرف می‌کنند استفاده شود، مگر با تجویز پزشک.
همچنین ممکن است با داروهایی که فشار خون را پایین می‌آورند تداخل داشته باشد.
یک منبع به تداخل احتمالی با داروهای آرام بخش نیز اشاره کرده است.

آژانس دارویی اروپا (EMA) توصیه می‌کند که برای کاهش عوارض جانبی احتمالی، مصرف پودر عصاره گیاه دم شیر کمتر از 3 گرم در روز باشد. توصیه می‌شود روزانه حداکثر تا 3 فنجان دمنوش دم شیر استفاده شود.