سرده مورینگا (Moringa Adans.) شامل 16 گونه است که سه گونه‌ی زیر برای استخراج روغن اهمیت دارند:
1. مورینگا اولیفرا (Moringa oleifera Lam)
این گونه درختی کوچک تا متوسط با شاخه‌های باریک و برگ‌هایی متناوب و معمولا ناقصا مرکب شانه‌ای است. طول برگچه‌های آن ۳۰ تا ۶۰ میلی‌متر می‌باشد. گل‌های سفید یا زرد آن در خوشه‌های بزرگ و کرک‌دار (pubescent) که بوی عسل می‌دهند، می‌رویند. میوه‌ی آن کپسولی آویزان به طول تقریبی ۲۲ تا ۴۵ سانتی‌متر است و شکل مثلثقی با نه یال دارد. دانه‌ی درون آن نیز مثلثقی شکل، به رنگ قهوه‌ای روشن تا سیاه است و سه بال سفید کاغذی نازک دارد؛ پوسته‌ی دانه ۳۰ درصد آن را تشکیل می‌دهد. این درخت بومی شمال غرب و شرق هند است.
2. مورینگا پِرِگرینا (Moringa peregrina (Forssk.) Fiori)
این درخت شبیه‌ی گل راعی (broom) است، ۴ تا ۱۰ متر ارتفاع دارد و برگ‌های دوطرفه (bipinnate) آن کم‌پُشت است. گل‌های سفید مایل به صورتی یا زرد آن در خوشه‌هایی قرار گرفته‌اند که طولشان می‌تواند به ۳۰ سانتی‌متر برسد. میوه‌ی آن کپسولی آویزان، قهوه‌ای رنگ، چروکیده و به طول ۱۰ تا ۳۰ سانتی‌متر است. این میوه تک‌محفظه‌ای است و دانه‌هایی را در یک ردیف با برآمدگی‌های اسفنج‌مانند در بین آنها دارد. دانه‌ها ۱ سانتی‌متر طول دارند و بال ندارند. پوسته‌ی دانه ۵۰ درصد آن را تشکیل می‌دهد. این درخت بومی بیابان‌های عربستان و آفریقا است.
3. مورینگا کنکانِنس (Moringa concanensis Nimmo)
این گونه بسته به محل رویش، درختی کوچک یا بزرگ با برگ‌های دوطرفه و برگچه‌های ۱۵ تا ۳۰ میلی‌متری است. گل‌های آن یا دارای رگه قرمز هستند یا در پایه‌ی خود قرمزی دارند. این درخت در هند می‌روید.
مورینگا: درختی با خواص شگفت‌انگیز
مورینگا (Moringa oleifera) درختی است که منشا آن به منطقه هیمالیا (Himalaya) در شمال غربی هند (India) باز می‌گردد. با این حال، این درخت در مناطق گرمسیری، هند، عربستان سعودی (Saudi Arabia)، مصر (Egypt)، سودان (Sudan)، آفریقای غربی (West Africa) (سنگال (Senegal)، نیجریه (Nigeria))، جنوب آمریکای شمالی (North America) (فلوریدا (Florida))، هند غربی (West Indies)، آمریکای مرکزی (Central America)، پرو (Peru)، اندونزی (Indonesia) و فیلیپین (Philippines) نیز کشت می‌شود.
تکثیر مورینگا از طریق قلمه‌های چوبی relatively ساده است. این درخت در آب و هوای گرم و نیمه‌خشک با میزان بارندگی متوسط (بین 250 تا 1500 میلی‌متر در سال) و همچنین در مناطق با رطوبت زیاد هوا و بارندگی سالانه تا 3000 میلی‌متر رشد می‌کند. مورینگا خاک‌های لومی، شنی و با زهکشی مناسب را ترجیح می‌دهد، اما در خاک‌های لومی سنگین نیز رشد می‌کند. این درخت می‌تواند تا حدودی با یخبندان‌های خفیف نیز سازگار باشد.
استخراج روغن
برای استخراج روغن، ابتدا پوسته ی دانه ها جدا شده و سپس دانه ها له شده و فشرده می شوند. محصول حاصل تا 70 درجه سانتیگراد گرم شده، با 18 درصد حجمی آب مخلوط می شود، سپس سرد شده و برای جدا کردن صمغ سانتریفیوژ می شود. در نهایت، روغن خشک و فیلتر می شود. روش دیگر استخراج روغن، استفاده از حلال های لیپوفیلیک مانند n-هگزان، کلروفرم/متانول یا سایر حلال های مشابه است.
مشخصات
- ظاهر: روغن زرد روشن تا قهوه ای روشن. روغن زرد روشن شفاف
- بو: “مشخصه”
- طعم: طعم ملایم و دلپذیر
ترکیب اسیدهای چرب
| اسید چرب | درصد اسید چرب |
|---|---|
| اسید کاپریلیک (Caprylic acid) | – |
| اسید میریستیک (Myristic acid) | – |
| اسید پالمیتیک (Palmitic acid) | 9.3 |
| اسید پالمیتولئیک (Palmitoleic acid) | 2.4 |
| اسید مارگاریک (Margaric acid) | 3.5 |
| اسید استئاریک (Stearic acid) | – |
| اسید اولئیک (Oleic acid) | 78.0 |
| اسید لینولئیک (Linoleic acid) | 0.6 |
| اسید آلفا-لینولنیک (α-Linolenic acid) | 1.6 |
| اسید آراشیدیک (Arachidic acid) | 1.8 |
| اسید ایکوزانوئیک (Eicosanoic acid) | 2.6 |
| اسید بهنیک (Behenic acid) | – |
| اسید لینوسریک (Lignoceric acid) | – |
ترکیب شیمیایی استرول ها
| استرول ها | محتوا (٪) |
|---|---|
| کلسترول | – |
| براسیکاسترول (Brassicasterol) | 0.12 |
| 24-متیلن کلسترول (24-Methylencholesterol) | – |
| کامپسترول (Campesterol) | 16.00 |
| کامپستانول (Campestanol) | – |
| A7-کامپستانول (A7-Campestanol) | 0.50 |
| استیگماسترول (Stigmasterol) | 19.00 |
| ارگوستادیئنول (Ergostadienol) | – |
| کلروسترول (Clerosterol) | 1.95 |
| استیگماستانول (Stigmastanol) | 1.00 |
| β-سیتوسترول (β-Sitosterol) | 46.65 |
| Δ7-آوناسترول (Δ7-Avenasterol) | 0.96 |
| Δ5-آوناسترول (Δ5-Avenasterol) | 10.70 |
| 28-ایزواوناسترول (28-Isoavenasterol) | 0.50 |
| Δ7,14-استیگماستانول (Δ7,14-Stigmastanol) | – |
ترکیب توکوفرول ها
(غلظت در میلی گرم بر کیلوگرم روغن)
| ترکیبات | بدون صمغ | با صمغ |
|---|---|---|
| α-توکوفرول (α-Tocopherol) | 134.42 | 110.0 |
| γ-توکوفرول (γ-Tocopherol) | 93.70 | 81.63 |
| δ-توکوفرول (δ-Tocopherol) | 48.0 | 41.00 |
مشخصات فیزیکی روغن مورینگا
| مشخصات | روغن مورینگا |
|---|---|
| چگالی (mg/ml) در 24 درجه سانتیگراد | 0.9036-0.9080 |
| شاخص انکسار (np) در 40 درجه سانتیگراد | 1.459-1.4625 |
| عدد صابونی شدن | 180.6-190.5 |
| عدد ید (گرم در 1/100 گرم روغن) | 68.00-71.80 |
| مواد غیرقابل صابونی شدن (%) | 0.70-1.10 |
| عدد اسیدی (%) به عنوان اسید اولئیک | 0.27-0.48 |
| نقطه ذوب (°C) | 196-203 |
| رنگ (مؤلفه قرمز) | 0.95-1.10 |
| رنگ (مؤلفه زرد) | 20.00-35.30 |
| ویسکوزیته (mPas) | – |
سایر مواد تشکیل دهنده
| فارسی | انگلیسی |
|---|---|
| کلسیم | Calcium |
| منیزیم | Magnesium |
| پتاسیم | Potassium |
| آهن | Iron |
| ویتامین ث | Vitamin C |
روغن مورینگا در داروسازی و پزشکی
استرهای (Esters) حاصل از روغن مورینگا که از طریق کاتالیز قلیایی به دست می‌آیند، محصولات آرایشی و دارویی (cosmetic and pharmaceutical products) را پایدارتر می‌کنند و عمر مفید آنها را افزایش می‌دهند. این استرها همچنین قدرت کاربرد و پوشش (application and covering power) را نیز بهبود می‌بخشند (Kleiman et al. 2004).
استریفیکاسیون (esterification) محاسبه‌شده محصولی با نقطه ذوب 39 درجه سانتیگراد ایجاد می‌کند، در حالی که استریفیکاسیون تصادفی روغن هیدروژنه شده منجر به محصولاتی با نقطه ذوب 47 یا 44 درجه سانتیگراد می‌شود. چربی‌ها (Fats) با نقطه ذوب بالا به عنوان روکش برای داروهای با رهش زمانی (time-release drugs) مناسب هستند.
در طب سنتی
در طب سنتی، از روغن مورینگا به عنوان لینیمنت (liniment) برای درمان روماتیسم (rheumatism) و بیماری‌های پوستی (skin diseases) استفاده می‌شود.
در لوازم آرایشی:
از روغن مورینگا برای تهیه پماد و کرم و همچنین انفلوراژ در تولید روغن های اساسی استفاده می شود (Enfleurage: جذب عطر گل ها در روغن). این روغن علاوه بر پایداری بالا، خاصیت تثبیت کننده عطر نیز دارد و آن را به ماده ای ایده آل برای محصولات آرایشی تبدیل می کند. همچنین روغن مورینگا اولیفرا حاوی یک جزء شیمیایی مفید برای تصفیه آب است (Le Poole 1996).
به عنوان آنتی اکسیدان:
تحقیقی به بررسی مناسب بودن روغن مورینگا به عنوان یک آنتی اکسیدان طبیعی پرداخته است. پس از استخراج روغن با مخلوط 50:50 کلروفرم / متانول، صمغ با گرم کردن روغن تا 75 درجه سانتیگراد، اضافه کردن 20 درصد آب جوش و مخلوط کردن مایع به مدت 10 دقیقه حذف شد. سپس مخلوط روغن و آب را تا 40 درجه سانتیگراد خنک کرده و به مدت 10 دقیقه سانتریفیوژ کردند. صمغ جمع آوری و در خلا با دمای -10 درجه سانتیگراد فریز خشک شد تا پودر ریز به دست آمد. این پودر در دمای -4 درجه سانتیگراد در بطری های دربسته به مدت ح3 روز نگهداری شد. برای بررسی فعالیت آنتی اکسیدانی، صمغ فریز خشک شده به روغنی که از آن جدا شده بود اضافه شد. دوره القای (Induction Period) تنها کمی کوتاهتر از دوره روغنی بود که صمغ از آن حذف نشده بود. دلیل این کوتاه شدن دوره القای این است که سایر مواد آنتی اکسیدان، مانند توکوفرول ها، در حین حذف صمغ تا حدی از بین رفته اند. با افزودن 200 پی پی ام از پودر فریز خشک شده به روغن آفتابگردان، دوره القای در دمای 90 درجه سانتیگراد از 8.65 ساعت بدون صمغ به 12.99 ساعت با صمغ افزایش یافت.
به عنوان غذا:
روغن بن به طور خاص در هند و آفریقا یک روغن خوراکی است.
مصارف دیگر:
در صنعت و فناوری، از روغن مورینگا به عنوان روغن ماشین برای ابزارهای ظریف مانند ساعت استفاده می شود. آزمایشات برای بررسی مناسب بودن روغن های گیاهی به عنوان جایگزین سوخت دیزل نشان داد که روغن مورینگا دارای 22.3 درصد اسید چرب است و استرهای متیل آن عدد ستان (Cetane Index) 60.4 دارند. بنابراین این روغن می تواند جایگزین مناسبی باشد.
روغن مورینگا (Moringa oil) از پرس سرد بذرهای مورینگا استخراج می شود و ماندگاری طولانی دارد. این روغن سرشار از انواع آنتی اکسیدان ها، ویتامین ها و مواد مغذی است. روغن مورینگا غیر کومدوژنیک، غیر چرب است و به آسانی توسط پوست جذب می شود و سبب قوام و سفت شدن پوست و جوانی و درخشندگی آن می شود. خواص ضد التهابی و کلاژن سازی روغن مورینگا می تواند به ناپدید شدن خطوط ظریف و چین و چروک ها کمک کند و تخریب DNA در سلول های پوستی را کاهش دهد.
عصاره برگ مورینگا
این عصاره از برگ مورینگا به اندازه روغن این گیاه قدرتمند است. مورینگا برای قرن ها به عنوان یک ضد قارچ، ضد ویروس، ضد التهاب، ضد افسردگی و کاهنده استرس استفاده شده است و سرشار از انواع مواد مغذی از جمله انواع پروتیین ها ، ویتامین های A و C، نیاسین، کلسیم، پتاسیم، آهن و روی است. عصاره برگ مورینگا به طور موضعی بخاطر فواید ضد التهابی و آنتی اکسیدانی و توانایی اش جهت بازسازی سلول های پوستی استفاده می شود.
