رامبوتان (Nephelium lappaceum L) یک میوه عجیب و غریب بومی جنوب شرقی آسیا است و در حال حاضر در مناطق گرمسیری مختلف، از جمله در جنوب مکزیک، کشت می شود.
این ماده با ویژگیهای غذایی و عملکردی آن مشخص می شود و برای تجاری سازی و پذیرش آن در کشورهای مختلف مهم بوده و مکزیک یکی از اصلی ترین تولید کنندگان و صادر کنندگان رامبوتان در جهان است.
یافته ها و نتیجه گیری های کلیدی نشان داده شده است که عصاره های میوه سرخالوی مژکی، عمدتا از پوست، دارای ترکیبات فیتوشیمیایی هستند که دارای اثرات آنتی اکسیدانی، ضد میکروبی، ضد دیابت، ضد ویروس، ضد التهاب، ضد قند خون و ضد تکثیری است.
رامبوتان بوسیله ی قسمت های زیر تشکیل می شود: 4/27٪ وزن کل، 13،2٪ پوست، 11/7٪ پالپ، 2.53٪ دانه و 1.60٪ جنین، همانطور که در شکل 1 نشان داده شده است.
میوه رامبوتان به اشکال زیر مصرف می شود: تازه، فرآوری شده، پر شده با یک تکه آناناس و کنسرو شده در شربت.
علاوه بر این، در کشورهایی مانند مالزی و تایلند، آب میوه، ژله و مربا از این میوه تهیه می شود.
در مکزیک، آن را در مشروبات الکلی، کنسرو شده، به صورت آب میوه و به شکل شکلات – بر پایه دانه ها- مصرف می شود.
بذر(هسته) رامبوتان
چندین مطالعه در مورد خصوصیات فیزیکو شیمیایی بذر رامبوتان انجام شده است که وزن متوسط آن 6.1٪ از کل میوه است. با تجزیه و تحلیل پروگزیمال بذر رامبوتان مشخص شد که بطور متوسط دانه ها از 34.4٪ رطوبت، 1.2٪ خاکستر، 7.8٪ پروتئین، 11.6٪ فیبر خام، 46٪ کربوهیدرات و 33.4٪ چربی به صورت خشک تشکیل شده اند.
گوشته میوه رامبوتان
تفاله میوه مژکی به صورت تازه مصرف می شود و آب بزرگترین ترکیب میوه است (Fraire، 2001). واتسون (1984) ترکیب شیمیایی میوه رامبوتان را بر اساس 100 گرم تفاله تعیین کرد: محتوای آب (83 گرم)، مقدار کالری (63 کالری) ، پروتئین ها (0.8 گرم) ، کربوهیدرات ها (14.5 گرم)، کلسیم (25 میلی گرم)، ویتامین C (20-45 میلی گرم) و آهن (3 میلی گرم).
محتوای چربی در تفاله نسبت به بذر(هسته) سرخالوی مژکی کمتر است.
پوست میوه رامبوتان
محتوای مواد معدنی پوست رامبوتان توسط Hernández و همکاران (2017) به صورت Cu (0.070)، منگنز (0.14)، آهن (0.29)، روی (0.080)، منیزیم (0.15)، K (0.57) ،Na (0.04) و Ca (0.51) تعیین و گزارش شد. ترکیب پوست رامبوتان در میلی گرم در لیتر پوست خشک رامبوتان بدست آمد.
در مقایسه با عصاره های هسته رامبوتان، پوست این میوه حاوی مقدار بیشتری ترکیبات آنتی اکسیدانی است. اینها عمدتاً ترکیبات پلی فنولیک هستند که به دلیل فعالیتهای بیولوژیکی شناخته می شوند و شامل ژرانین، کوریلاژین (corilagin) و اسید الاژیک (ellagic acid)، گروهی از الاژیتانینینها (ellagitannins) هستند که در پوست رامبوتان وجود دارند و در میان آنها ترکیب اصلی جرانین (geraniin) است.
خواص بیولوژیکی در هسته رامبوتان
فعالیت آنتی اکسیدانی
فعالیت آنتی اکسیدانی نیز در هسته رامبوتان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
لوما و همکاران (2015) محتوای ترکیب فنلی را در عصاره دانه رامبوتان را گزارش داد که در آن 40.49 ± 0.01 mg of GA/100 g مجموع فنول ها در عصاره هسته میوه مژکی یافت شد.
فعالیت آنتی باکتریال
فعالیت ضد باکتریایی عصاره های آبی دانه های Litchi chinensis و Nephelium lappaceum مشخص شد. هر دو عصاره آبی در برابر سویه های بیماری زا ، گرم مثبت مانند استافیلوکوکوس اورئوس ، استرپتوکوکوس پیوژنس و باسیلوس سوبتیلیس و سویه های گرم منفی مانند اشرشیا کلی و سودوموناس آئروژینوزا مهار متوسطی از خود نشان دادند.
فعالیت ضد دیابت
بر اساس تزریق بذر رامبوتان، تاثیری در کاهش سطح گلوکز خون و وزن بدن موش های القا شده با آلوکسان تتراهیدرات داشت.
علاوه بر این، پتانسیل ضد دیابت پودر دانه رامبوتان (پوست و پوست کنده) با استفاده از مکانیسم in vitro جذب گلوکز مخمر (Saccharomyces cerevisiae) تعیین شد. نشان داده شد که پودر هسته رامبوتان باعث بهبود جذب گلوکز در غلظت 25 میلی گرم در میلی لیتر می شود.
فعالیت ضد تکثیری (Antiproliferative activity)
Chunglok و همکاران (2014) فعالیت ضد تکثیری عصاره های متانولی از دانه ها و پوست سه میوه گرمسیری: رامبوتان (Nephelium lappaceum L.) ، لتچی (Litchi Chinensis Sonn.) و تمر هندی (Tamarindus indica L) را گزارش کردند.
فعالیت ضد التهابی
یک مطالعه فعالیت ضد درد و ضد التهابی عصاره متانول از هسته سرخالوی مژکی را نشان داد. این عصاره دارای فعالیت ضد درد و ضد التهابی بالایی از 51/27 درصد و 58/86 درصد بود (Morshed و همکاران ، 2014). علاوه بر این ، فعالیت ضد درد عصاره های متانولی دانه های خام ، جوشانده و بو داده با استفاده از روش صفحه داغ ادی مورد مطالعه قرار گرفت.
فعالیت ضد ویروسی
فعالیت مهار ترانس اسکریپتاز (transcriptase) معکوس با هسته رامبوتان با استفاده از kDa 22.5 مهارکننده ترانسپیناز (transcriptase inhibitors) معکوس تریپسین (trypsin) با فعالیت مهاری تریپسین و α- مورد بررسی قرار گرفت. کیموتریپسین هسته رامبوتان پتانسیل دارویی ضد ویروسی خوبی را نشان داد. علاوه بر این، فعالیت مهار HIV-1 معکوس رونویسی شد.
ترجمه: حسن بسطامی- آکادمی کسب و کار تک ایده
منبع:
