آموزش جامع ساخت محلول ضدعفونی کننده دست
- حسن بسطامی
- مارس 28, 2020
- 3:28 ب.ظ
- بدون نظر
فهرست مطالب
مقدمه
این روزها ویروس کرونا (COVID-19) حسابی بر روی کسب و کارها تاثیر منفی گذاشته و اکثریت مردم را خانه نشین کرده است.
با این وجود بعضی از کسب و کارها در این روزهای کرونایی سودهای کلانی به جیب می زنند!
یکی از این کسب و کارها تولید مواد ضدعفونی کننده دست است.
مواد ضد عفونی کننده دست انواع گوناگونی دارند:
۱- مواد ضد عفونی کننده بر پایه الکل
۲- مواد ضدعفونی کننده پایه غیر الکلی
در این مقاله قصد داریم یکی از فرمولاسیون های ساخت محلول ضد عفونی کننده دست که توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO) پیشنهاد شده است را بررسی کنیم.
شما می توانید از این فرمولاسیون برای ساخت محلول ضد عفونی کننده دست در مقیاس خانگی و نیمه صنعتی استفاده کنید و برای خود کسب و کار خانگی راه اندازی کنید.
با توجه به نیاز امروز جامعه به محلول های ضد عفونی کننده دست تولیدات شما به سرعت در بازار به فروش خواهد رسید و از نظر بازار فروش مشکلی نخواهید داشت.
مواد مورد نیاز برای ساخت محلول ضدعفونی کننده دست
- اتانول ۹۶٪
- هیدروژن پروکسید ۳٪
- گلیسرول ۹۸٪
- آب مقطر یا آب سرد جوشانده شده
وسایل مورد نیاز برای ساخت محلول ضدعفونی
- بطری های پلاستیکی یا شیشه ای ۱۰ لیتری دارای درب (1) یا مخازن پلاستیکی ۵۰ لیتری (ترجیحا پلی پروپیلن یا پلی اتیلن فشرده و شفاف) (2) یا مخازن فولادی ضدزنگ با ظرفیت ۸۰-۱۰۰ لیتر (3,4)
- لیسک چوبی, فلزی یا پلاستیکی برای مخلوط کردن (5)
- استوانه های مدرج (6,7)
- قیف پلاستیکی یا فلزی
- بطری های پلاستیکی ۱۰۰۰ml (8)
- بطری های شیشه ای یا پلاستیکی
- الکل سنج (9,10,11)
توضیحاتی درباره مواد اولیه تولید محلول ضدعفونی کننده
- گلیسرول: به عنوان مرطوب کننده استفاده می شود اما دیگر نرم کننده ها هم ممکن است برای مراقب پوست در این فرمولاسیون استفاده شوند به شرطی که ارزان قیمت, پر مصرف, قابل امتزاج با آب و الکل, فاقد سمیت یا ایجاد آلرژی باشند.
- هیدروژن پروکسید: به منظور غیرفعال کردن اسپورهای باکتریایی آلوده کننده در محلول استفاده می شود و ماده ای فعال برای مواد ضدعفونی کننده دست نیست.
- هرگونه افزودنی دیگری که به این فرمولاسیون اضافه شود باید بر روی ظرف ذکر شود و در صورت بلع سهوی غیر سمی باشد.
- به منظور تمایز محلول ضدعفونی کننده از دیگر مایعات می توان از رنگ های مجاز استفاده کرد اما رنگ هایی که اضافه می شود نباید سمی باشند, ایجاد آلرژی کنند یا تداخلی در خواص ضد میکروبی اجزای سازنده محلول ضد عفونی دست ایجاد کنند. افزودن رایحه یا عطر ها به واسطه خطر ایجاد واکنش های آلرژیک پیشنهاد نمی شود.
آموزش ساخت ۱۰ لیتر محلول ضد عفونی کننده دست
می توانید از بطری های شیشه ای یا پلاستیکی ۱۰ لیتری درب دار استفاده کنید.
مقادیر مورد نیاز برای ساخت ۱۰ لیتر محلول به صورت زیر است.
- اتانول ۹۶٪ : ۸۳۳۳ میلی لیتر
- هیدروژن پروکسید ۳٪: ۴۱۷ میلی لیتر
- گلیسرول ۹۸٪: ۱۴۵ میلی لیتر
- آب مقطر یا آب سرد جوشانده شده
مراحل تهیه محلول ضد عفونی کننده
الکل را به داخل بطری بزرگ یا مخزن مدرج می ریزیم.
- با استفاده از استوانه مدرج هیدروژن پروکسید را اضافه می کنیم.
- بطری یا مخزن ۱۰ لیتری با آب مقطر یا آب سرد جوشانده شده پر می شود.
- با استفاده از استوانه مدرج هیدروژن پروکسید را اضافه می کنیم.
- مخلوط تولید شده را به آرامی در بطری یا مخزن تکان می دهیم و یا به منظور مخلوط کردن تمامی اجزا از لیسک استفاده می کنیم.
- فورا محلول را به ظرف های نهایی خود انتقال می دهیم (ظروف نهایی معمولا بطری های ۵۰۰ یا ۱۰۰ میلی لیتری هستند).
- حداق ۷۲ ساعت به محلول ساخته شده استراحت دهید. این زمان تضمین می کنند اسپورهای باکتری ها در محلول کاملا از بین رفته باشند.
درصد کلی مواد تشکیل دهنده در فرمولاسیون محلول ضدعفونی کننده دست
به صورت کلی نسبت مقادیر مورد نیاز برای ساخت محلول ضد عفونی کننده الکلی دست در جدول روبرو نمایش داده شده است.
کنترل کیفیت محلول ضدعفونی تولید شده
۱- آنالیز پیش تولید برای اطمینان از کیفیت محصول تولید شده باید انجام شود.
غلظت الکل مورد استفاده را با الکل سنج اندازه گیری کنید.
غلظت الکل باید مانند آنچه در فرمولاسیون پیشنهاد شده باشد!
۲- در صورتی که از اتانول و ایزوپرووانول در تولید محلول ضد عفونی استفاده شود آنالیز بعد از تولید اجباری است.
از الکل سنج برای کنتل غلظت الکل در محلول نهایی استفاده کنید.
غلظت الکل تا ۵٪ از مقدار پیشنهادی در فرمولاسیون ارایه شده می تواند انحراف داشته باشد (یعنی غلظت در گستره ۷۵ الی ۸۵ درصد باشد!)
نکات کلی در مورد تولید محلول ضدعفونی کننده دست
برچسب محصول باید بر اساس دستورالعمل های ملی هر کشور انجام شود و شامل موارد زیر باشد:
- نام برند و شرکت سازنده
- ذکر فرمولاسیون پیشنهادی WHO
- ذکر جمله: استفاده فقط برای مصرف خارجی
- اجتناب از تماس محلول با چشم ها
- ذکر جمله: دور از دسترس کودگان نگهداری کنید
- تاریخ تولید و مقدار ظرفیت ظرف نگهداری محلول
- ذکر نحوه مصرف: همه سطح دست ها را با محلول آغشته کنید و دست ها را به هم بمالید تا خشک شود.
- ذکر اجزای سازنده محصول: اتانول یا ایزوپروپانول, گلیسرول و هیدروژن پروکسید
- ذکر جمله: قابل شعله ور شدن, دور از شعله و حرارت نگهداری کنید.
راهنمای نگهداری و ذخیره محلول ضد عفونی کننده دست
- محلول تولید شده باید در مکانی با تهویه مناسب یا اتاق های خنک نگهداری شود. هیچگونه شعله یا آتش سیگار نباید در محیط نگهداری محصول وجود داشته باشد.
- دستورالعمل پیشنهادی سازمان بهداشت جهانی (WHO) برای ساخت محلول ضدعفونی کننده دست بهتر است در مقیاس ۵۰ لیتری و در مکانی با تهویه مناسب تهیه شود.
- چون اتانول رقیق نشده بسیار اشتعال پذیر است ممکن است حتی در دمای کمتر از ۱۰ درجه سانتی گراد نیز مشعل شود, بنابراین غلظت پیشنهادی در تولید محصول باید رعایت شود. نقطه اشتعال پذیری اتانول ۸۰ درصد (v/v) و ایزوپروپیل الکل ۷۵ درصد (v/v) به ترتیب ۱۷.۵ و ۱۹ درجه سانتی گراد است.
- قوانین محلی و دستورالعمل های ایمنی هر کشور باید رعایت شود.
مواد خام مورد استفاده در ساخت محلول ضد عفونی کننده
در حالی که الکل جزء فعال در این فرمولاسیون است باید دیگر جنبه های اجزای سازنده در نظر گرفته شود. تمامی مواد خام باید ترجیحا عاری از اسپور باکتری ها باشد. مواد خام مورد استفاده در این فرمولاسیون در ادامه بررسی می شوند:
هیدروژن پروکسید (H2O2)
- غلظت های پایین هیدروژن پرورکسید به منظور کمک به حذف اسپورهای آلوده کننده استفاده می شود و ماده فعال برای ضدعفونی کننده های دست محسوب نمی شود.
- جنبه های ایمنی استفاده از هیدروژن پروکسید باید لحاظ شود و به علت خصلت خورندگی هیدروژن پروکسید باید غلظت کم و در حد ۳-۶٪ استفاده شود.
گلیسرول و دیگر نرم کننده ها
- گلیسرول به عنوان مرطوب کننده برای بهبود کیفیت محصول اضافه می شود.
- دیگر مرطوب کننده و نرم کننده های متداول در تولید محصولات مراقب بسته به قابلیت تامین, دسترسی محلی, قابل امتزارج پذیر بودن با آب و الکل, غیر سمی بودن و عدم ایجاد آلرژی ممکن است در این فرمولاسیون استفاده شود.
- گلیسرول به این دلیل در این فرمولاسیون انتخاب شده چون ایمن و نسبتا ارزان قیمت است. استفاده مقدار کم گلیسرول در این فرمولاسیون به دلیل کاهش چسبندگی ماده ضدعفونی کننده دست در نظر گرفته شده است.
اضافه کردن دیگر افزودنی ها
- اگر چه در ساخت این فرمولاسیون استفاده از آب مقطر و اسریل ارجحیت دارد اما جهت تولید و مصرف شخصی این فرمولاسیون می توانید از آب سرد جوشانده شده استفاده کرد. جهت تولید و عرضه این محلول به بازار حتما از آب مقطر استفاده کنید تا عاری از هرگونه ذرات قابل رویت و مواد معدنی باشد.
عوامل ژل ساز (Gelling agents)
- در فرمولاسیون محلول های ضد عفونی هیچگونه پیشنهادی از طرف سازمان بهداشت جهانی (WHO) پیشنهاد نشده است علاوه بر این افزودن عوامل ژل ساز می تواند بر قیمت و تاثیر ضد میکروبی محصول تاثیر منفی بگذارد و توصیه نمی شود در سایت این فرمولاسیون از عوامل ژل ساز استفاده شود.
رایحه ها (Fragrances)
افزودن رایحه ها (و عطرها) به علت خطر ایجاد واکنش های آلرژیک در این فرمولاسیون توصیه نمی شود.